نقدهای کلی وارد بر دین هندو

آیین هندو از جمله ادیان ابتدایى است؛ البته این در صورتى است که دین را «اعتقاد به امرى قدسى بدانیم، وگرنه در مقایسه با ادیان ابراهیمى، آیین هندو مجموعه اى از افسانه ها، اساطیر و برخى توصیه هاى اخلاقى و عرفانى است. هندوئیسم تکامل یافته ى «آنیمیسم» است و بنیان گذار آن مشخص نیست. این آیین، گونه اى فرهنگ، آداب و سنن اجتماعى است که با تهذیب نفس و ریاضت همراه است. با اندکى تسامح مى توان اصول این دین را چنین برشمرد:

اصول عقاید هندو

1- اعتقاد و احترام به کتاب هاى باستانى و سنت هاى دینى برهمنان

2- پرستش خدایانى که به ظهور آنها در دوره هاى قدیم عقیده دارند

3- اعتقاد به تناسخ

4- رعایت مقررات و طبقات اجتماعى (کاست) در معاشرت و ازدواج

5- احترام به موجودات زنده، مخصوصاً گاو و...

6- همه ی فرقه هاى این آیین، به ثالوث اعظم، یعنى خدایان بزرگ سه گانه:

1. برهما (خداى خلقت و آفریدگار کل)

2. شیوا، (خداى مرگ و مهلک کل)

3. ویشنو (خداى زندگى و حافظ کل) اعتقاد دارند.

طبیعتاً در صورت مقایسه ى آیین هندو با ادیان آسمانى، از جمله اسلام، ضعف ها و ناکارآمدى هاى آن آشکار خواهد شد که چند مورد از آنها عبارتند از:

نقد هندو

1- عقیده به تعدّد خدایان و ناتوانى از تبیین مبدأ عالم و انسان

هندوان به عده ى بى شمارى از خدایان آسمانى و زمینى با اسماء و صفات عجیب و غریب معتقدند و به آنها کرنش مى کنند و براى هریک بتخانه هاى باشکوهى مى سازند. البته آنها را زیرمجموعه ى خدایان اصلى (برهما، شیوا و ویشنو) مى دانند. آنها گاهى براى این خدایان سه گانه، که شباهت زیادى به تثلیث مسیحیت دارند، صفات خداى واحد و ازلى را قایل مى شوند و گاهى چنان بین آنها فرق مى گذارند که چون دیگر موجودات متکثر جلوه مى کنند. این بدان سبب است که آیین هندو «وحدت موجودات» را رکن اصلى خود قرار داده و، از طرفى، طبق این اصل، همه چیز را خدا مى داند؛ حتى ارواح، اشجار و مظاهر طبیعت را هم داراى نوعى الوهیت مى داند و تعداد خدایان را به تعداد موجودات متنوع و متکثر مى رساند و از سوى دیگر، همین خدایان متعدد، به دلیل وحدت وجود، بیش از یک خدا نمى توانند باشند. با بررسى و دقت در کتاب هاى دینى هندوان، روشن مى شود که آیین آنها از توضیح و تبیین منشأ عالم و انسان عاجز است و به نوعى دچار تناقض گویى شده است و همین امر باعث شده تا داراى فرقه هاى بى شمارى باشند، عده اى شیوا و عده اى ویشنو و... و در نهایت بت هاى دست ساز خود را بپرستند و سرزمین هند به سرزمین بت خانه هاى بزرگ شهرت یابد.

«شیواپرستان، عورت شیوا را لینگا مى نامند و آن را مى پرستند. مجسمه هاى لینگا و معابد آن نیز فراوان است... برخى از شیواپرستان پیوسته مجسمه اى از لینگا را که داخل کیف کوچکى است به گردن آویخته اند... » و نمى دانند که چه کسى آنان را آفریده و چرا باید آفریدگار را عبادت کرد...