در مورد نحوه خواستگاری کردن پسر یا دختر اسلام هیچ گونه دستور خاصی ندارد ومانند بسیاری از امور دیگر به خود مردم واگذار شده است استاد مطهری در این زمینه می گوید:اینکه از قدیم الایام مردان به عنوان خواستگاری نزد زنان می‌رفته اند وار آنها تقاضای همسری می‌کرده اند از بزرگترین عوامل حفظ حیثت و احترام زن بوده است.

طبیعت مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن طبیعت زن را گُل و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است این یکی از تعابیر حکیمانه و شاهکارانه‌ی خلقت است که در غریزه‌ی مرد نیاز و طلب و در غریزه‌ی زن ناز و جلوه قرار داده است. خلاف حیثیت و احترام زن است که دنبال مرد بدود. برای مرد قابل تحمل است که از زنی خواستگاری کند و جواب رد بشنود تا بلاخره زنی رضایت خود را به همسری با او اعلام کند اما برای زن که می‌خواهد محبوب و معشوق و مورد توجه و علاقه باشد و از قلب مرد سردر آورد تا بر سراسر وجود او حکومت کند، قابل تحمل و موافق غریزه نیست که مردی را به همسری خود دعوت کند و احیانا جواب رد بشنود و سراغ مرد دیگری رود[1].

خواستگاری همیشه ار ناحیه جنس مذکر انجام می‌شود. این قاعده حتی در مورد حیوانات نیز جاری است. یعنی درخواست از جنس مخالف غالبا از ناحیه مذکر آغاز می‌شود. دین مقدس اسلام که آیین فطرت است، بر این رویه فطری و طبیعی صحه نهاده و براین مبنا و اساس است که در قرآن وسنت در امر ازدواج، مردان مخاطب واقع شده اند ومستقیما به آنان دستور ازدواج داد و همسر گزینی داده شده است و فرموده است:«فَانکِحوا ما طابَ لَکٌم مِنَ النِساءِ»: با زنان طیب و پاکیزه ازدواج کنید[2].

این آیه به معنای نهی از خواستگاری زن از مرد نیست، از این رو در صدر اسلام تقاضای زن از مرد نیز اتفاق افتاده است. از امام باقر(ع) نقل می کنند: که زنی نزد پیامبر(ص) آمد و عرض کرد: مرا به عقد کسی درآور حضرت رو به حضار کرد و فرمود: آیا کسی حاضر است با این زن ازدواج کند؟ مردی از میان جمع برخواست و عرض کرد: من حاضرم، حضرت فرمود: چه داری به او بدهی؟ گفت: چیزی ندارم. پیامبر(ص) فرمودنمی‌شود. زن خواسته‌ی خود را دوباره تکرار کرد. دیگر بار حضرت فرمایش خود را به حضار اعلام کردند، باز همان مرد برخواست. سر انجام پیامبر به آن مرد فرمود: از قرآن چیزی می دانی؟ گفت: بلی. فرمود: زن را به عقد تو درآوردم. در عوض قرآنی که به او آموزش می دهی، مهریه او خواهد بود[3].

از این جریان بر می آید که خواستگاری زن از مرد از نظر اسلام ممنوع و مذموم نیست، ولی برخلاف عرف اجتماعی و سیره ی مسلمانان و قواعد مورد قبول جامعه و مقتضای فطرت و طبیعت است.
در امتهای پیشین نیز خواستگاری دختر از پسر صورت گرفته مانند خواستگاری حضرت شعیب از حضرت موسی برای یکی از دو دختر خود که جریان آن در قرآن کریم آمده است[4].
لازم بذکر است که از هیچ کدام از آیات و روایات بر نمی آید که دختر به تنهایی و یا در خفا از پسر خواستگاری کند بلکه از ان بر می آید که مناسب آن هست که خواستگاری از سوی خانواده دختر از پسر باشد نه به گونه ی مستقیم از ناحیه دختر.

منابع:

ازدواج وخانواده، نویسنده: محمد رضا حسین زاده
1.نظام حقوق زن در اسلام استاد مطهری، ص15.
2.نساء/ آیه3.
3.وسائل الشیعه، ج14، ص 159.
4. تفسیر نمونه، ج16، ص65 .
5. سایت رهروان ولایت