طبایع چهارگانه در طب اسلامی

آیا مزاج پایه و جبلی که در طب سنتی مطرح است بر اساس روایات اهل بیت علیهم السلام صحیح است و هرکس یک مزاج ثابتی دارد ؟

    طبق مبانی طب اسلامی وجود تمامی طبایع چهارگانه در وجود انسان ها لازم است ولی مسئله اصلی غلبه هرکدام از طبایع است چرا که جهت داشتن بدنی سالم تمام طبایع چهارگانه باید به صورت مساوی در بدن وجود داشته باشد و زیاد و کم شدن هر کدام میتواند بیماری های متعددی نسبت به آن افزایش یا کاهش را بوجود آورد.
    پس برخلاف مبانی طب سنتی، هر کس مزاج ثابتی نداشته و باید تلاش کند تمامی طبایع در خود را تعدیل و به صورت مساوی داشته باشد.
    البته در طب اسلامی مزاج سنی و مزاج فصلی مطرح میباشد ولی آنهم غالبی است(به فرموده امام رضا علیه السلام هر دوره سنی دارای طبع خاص هست(رساله ذهبیه)، مثلا  سنین ۱ تا ۱۵ نوعا دارای غلبه دم از طبع هستند  یا اینکه در فصل بهار معمولا طبع دم بر انسان غلبه دارد).

آیا امکان غلبه چند مزاج یا حتی همه مزاج ها در انسان وجود دارد ؟

    بله امکان ازدیاد چند طبع در انسان نسبت به شرایط و موقعیت مکانی افراد وجود دارد و در مواردی که سه یا چهار مزاج غلبه داشته باشند نشان از اوج درگیری بدن می باشد و اینگونه افراد معمولا دارای شرایط خاصی هستند اما ازدیاد دو طبع در افراد زیاد مشهود است که باید هرکدام درمان شوند.

نشانه های غلبه طبایع در طب اسلامی

علایم غلبه طبع دم(گرم و تر) در انسان چیست؟

    ۱- جوش و دمل

    ۲-سرخی پشت پلک ها

    ۳-خارش بدن خصوصا در ناحیه حجامت عام

    ۴- سرخی صورت

    ۵-احساس خواب آلودگی و میل به خواب

    ۶-پشت سر هم خمیازه کشیدن

    ۷-از هم کشیدگی

    ۸-شیرینی آب دهان و لزج بودن آن

    ۹-سرگیجه

    ۱۰-خواب رفتگی دست و پا

    ۱۱-احساس حرکت حشره

    ۱۲-میل به زنا و ارتکاب محارم

    ۱۳-سنگینی بدن

    تا سن ۱۵ سالگی انسان معمولا در سلطه خون است.

علایم غلبه طبع صفراء (گرم و خشک)در افراد چیست؟

    ۱- گر گرفتگی (داغ شدن بدن) تب درونی ،  ، حتی اسهال ، گرمازدگی

    ۳-عطش زیاد

    ۴-زردی صورت

    ۵-استفراغ آب زرد یا سبز

    ۶-رطوبت زیاد در بدن که نشانه آن عرق زیاد دست و پا یا آبریزش از دهان است(چون بدن گرم و خشک است انسان عطش می کند و آب زیاد مصرف می کند لذا عرق زیاد است و آب دهان هم زیاد می شود)

    ۷-بوی بد و تلخی دهان

    ۸- نمی توانند در اول شب بخوابند(لذا دیر به خواب رفته و صبح هم دیر از خواب بیدار شده و خواب آلود هستند).

    ۹- ریزش مو (در جوانی)

    ۱۰- احساس خستگی و کوفتگی

    ۱۱-بلبله (حدیث نفس و در گیر بودن در ذهن خود و با خود حرف زدن )

    ۱۲-لج بازی کردن و نافرمانی

    نوعا از ۱۵ سالگی تا ۳۵ سالگی در سلطه صفرا است.

علائم غلبه سودا(سردو خشک) در انسان چیست؟

    ۱-یبوست مزاج
    ۲- فکرو خیال زیاد (همیشه در فکر خود غوطه ور است)

    ۳- شوری و بدبویی دهان

    ۴-افسردگی،وسواس و بیماری های روانی

    ۵-خشکی پوست و بدن

    ۶-موی زیاد بدن

    ۷-دلهره،اضطراب ،ترس و تشویش

    ۸-ازجهت  شخصیت با وقار ،متین ، وزین،اهل نصیحت،موعظه و اهل درایت

    ۹-تیرگی رنگ ، تیرگی ادرار و کک و مک

    ۱۰-معمولا با خود حرف زدن ، افکار منفی

    ۱۱-تیرگی پوست،مدفوع،ادرار،خون (سردی مدفوع)

    ۱۲-لخته بودن خون قاعدگی در زنان

    ۱۳-خواب آشفته

    نوعا در سن ۳۵ تا ۶۰ سالگی غالب است.

علایم غلبه طبع بلغم(سرد و تر) در انسان چیست؟

    ۱-خلط پشت گلو

    ۲-سردی دست و پا

    ۳-گوشه گیری،پبی حوصلگی و افکار منفی

    ۴-ریزش مو (در سنین بالا)

    ۵-پژمردگی بدن، بویژه پوست

    ۶-سرمایی بودن

    ۷-ضعف حافظه ، ضعف چشم ، ضعف گوش و غالب دردهای پیری

    ۸-غالبا چاق و بی تحرک

    ۹-فراموش کاری

    سنین ۶۰ به بالا معمولا در سلطه بلغم هستند.