امر به معروف و نهي از منكر، ايجاد هرج و مرج ميكند! به بيان ديگر: اگر انجام اين دو فريضه عمومي باشد و بنا شود كه همهي افراد در وضع اجتماع دخالت كرده و ناظر بر رفتار يكديگر باشند، موجب برخوردهاي متعارض در جامعه ميگردد و اين امر مخالف با مسئلهي تقسيم وظ
امر به معروف و نهي از منكر، ايجاد هرج و مرج ميكند! به بيان ديگر: اگر انجام اين دو فريضه عمومي باشد و بنا شود كه همهي افراد در وضع اجتماع دخالت كرده و ناظر بر رفتار يكديگر باشند، موجب برخوردهاي متعارض در جامعه ميگردد و اين امر مخالف با مسئلهي تقسيم وظايف و مسئوليتها است!
پاسخ :
نقد و بررسی:
اسلام دينی الهي است و تمام احكام و قوانين آن، در جهت رشد و تكامل بشر وضع و تشريع شده است؛ از سوي ديگر، با توجه به پيوند سرنوشت افراد در زندگي جمعي، حق نظارت بر رفتار ديگران حق طبيعي و از آثار زندگي در اجتماع است و اين مقتضاي حكم عقل و فطرت است.
اسلام آيين فطرت است و احكام آن مبتني بر فطرت بوده و هيچگاه ايجاد تعارض نمينمايد. از ادلهي امر به معروف و نهي از منكر چنين استفاده ميشود كه انجام اين دو فريضه، يك مرتبه وظيفهي عمومي مردم است(1) و همه موظفاند كه با رعايت شرايط آن را انجام دهند و يك مرتبهي بالاتري هم وجود دارد كه مخصوص جمعيت خاص معيني است(2).
قسمت اول كه وظيفهي عمومي مردم است، چون جنبهي فردي دارد، طبعاً شعاع آن محدود به توانايي افراد است و از تذكر دادن، اندرز نمودن، اعتراض و انتقاد و نظاير آن تجاوز نميكند و مسلماً يك اجتماع زنده بايد تمام افرادش در برابر منكرات و مفاسد اجتماعي داراي چنين مسئوليتي داشته باشند.
امّا مرتبه دوّم از شئون حكومت اسلامي محسوب ميشود؛ به اين معنا كه اگر نياز به شدت عمل و حتّي قصاص و اجراي حدود باشد، باید توسط حاكم اسلامی و متصديان حكومتی انجام وظيفه گیرد(3). طبعا چنین وظیفه ای توسط گروهی خاص و تحت نظارت حاکمیت دینی صورت می گیرد. اين دو شكل از مبارزه با فساد و دعوت به سوي حق، از شاهكارهاي قوانين اسلامي به شمار ميآيد و مسئلهي تقسيم كار را در سازمان حكومت اسلامي و لزوم تشكيل يك گروه نظارت بر وضع اجتماعي و سازمانهاي حكومت مشخص ميسازد؛ بنا بر اين با توجه به مراحل مختلف امر به معروف و نهي از منكر و حدود و مقررات هر يك، نه تنها هرج و مرجي در جامعه ايجاد نميشود كه اجتماع از صورت يك جامعهي مرده و فاقد تحرك بيرون آمده و به يك جامعهي زنده و پويا تبديل ميگردد.
پی نوشت ها:
1) سورهي آلعمران (3)، آيهي 110: "كنتم خير أمة اخرجت للنّاس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنكر و تومنون باللّه"؛ ر.ك: توبه(9)، آيات 71 و 112.
2) سورهي آلعمران (3)، آيهي 104: "و لتكن منكم امة يدعون الي الخير و يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنكر و اولئك هم المفلحون"؛ ر.ك: سورهي حج (22)، آيهي 41، سورهي اعراف (7)، آيهي 157.
3) ر.ك: وسايل الشيعه، ج 18، ص 338، ابواب مقدمات حدود، باب 28، حديث يك.
افزودن دیدگاه جدید