بسم الله الرحمن الرحیم

در دو آیه از قرآن کریم به وضعیت یهودیان و مسیحیان در پایان جهان و به هنگام برپایی قیامت اشاره شده است:
1. «وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُواْ بِمَا قَالُواْ بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيْفَ يَشَاء وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ كُلَّمَا أَوْقَدُواْ نَارًا لِّلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللّهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الأَرْضِ فَسَادًا وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ[مائده/64]؛ يهود گفتند که دست خدا بسته است، دستهای خودشان بسته باد و بدين سخن که گفتند ملعون گشتند دستهای خدا گشاده است به هر سان که بخواهد روزی می دهد و آنچه بر تو از جانب پروردگارت نازل شده است ، به طغيان و کفر بيشترشان خواهد افزود. ما تا روز قيامت ميانشان دشمنی و کينه افکنده ايم هر گاه که آتش جنگ را افروختند خدا خاموشش ساخت و آنان در روی زمين به فساد می کوشند ، و خدا مفسدان را دوست ندارد.»
2. «وَمِنَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّا نَصَارَى أَخَذْنَا مِيثَاقَهُمْ فَنَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِ فَأَغْرَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَسَوْفَ يُنَبِّئُهُمُ اللّهُ بِمَا كَانُواْ يَصْنَعُونَ[سوره مائده،آیه14]؛و از کسانی که گفتند که ما نصرانی هستيم پيمان گرفتيم، پس قسمتی از اندرزهايی را که به آنها داده بوديم فراموش کردند و ما نيز ميان آنها تا روز قيامت کينه و دشمنی افکنديم. به زودی خدا آنان را از کارهايی که می کنند آگاه خواهد ساخت.»

بر اساس ظاهر این دو آیه، در زمان ظهور امام زمان(عج) ادیان یهود و مسیحی باقی می‌مانند و معنای «لیُظهِرَه علی الدین کلّه [توبه/33]؛ تا اسلام را بر همه ادیان ظاهر و پیروز کند.» این می‌شود که اسلام بر همه ادیان حاکم می‌شود نه اینکه همه مردم مسلمان شوند. [1]
از بعضی از روایات نیز همین مطلب نتیجه‌گیری می‌شود؛ مانند روایت ابوبصیر از امام صادق(ع) که می‌گوید: به امام صادق (ع) گفتم:«در دوره حضرت مهدی، با اهل ذمه(یهود و نصارا) چگونه رفتار می‌شود؟ فرمود: «با آنان از سر آشتی و مسالمت رفتار می‌کند؛ همان گونه که پیامبر(ص) با آنان از سر مسالمت رفتار کرد».[2]

البته احتمال دیگری نیز درمورد این آیات مطرح است و آن اینکه قیامت به معنای ظهور امام زمان و برپایی عدل توسّط انسان کامل در سراسر عالم باشد. بر این اساس معنای آیه این می‌شود که یهود و نصاری تا زمان امام زمان(عج) وجود خواهند داشت. هر چند روایاتی مویّد این معناست[3] اما این احتمال خلاف ظاهر آیات مذکور و استعمالات قرآنی است.

پی نوشت:
[1]. دروس تفسیر سوره اعراف، آیت الله جوادی آملی جزوه نهم،صفحه 10(تاریخ 2اسفند1376)؛ تفسیر تسنیم،جلد 22،ص173وجلد23،ص236
[2]. بحار الانوار، ج52 ص376
[3]. بحار الانوار ج 52، ص340؛ اثبات الهداه ج3، باب 32، فصل 20 ح 414؛ بحار الانوار، ج53،ص33.

سایت رهروان ولایت

اللهم صلّ علی محمد و آل محمد و عجّل فرجهم