موضع‌گیری علمای مذهب امامیه نسبت به سایر مذاهب

1-3. حضرت امام خمینی (قدس سره)

در يك جامعه‏اى كه همه مى‏خواهند به اسلام خدمت كنند و براى اسلام باشند، اين مسائل نبايد طرح شود. ما همه برادر هستيم و با هم هستيم؛ منتها علماى شما يك دسته فتوا به يك چيز دادند و شما تقليد از علماى خود كرديد و شديد حنفى؛ يك دسته فتواى شافعى را عمل كردند و يك دسته ديگر فتواى حضرت صادق علیه السلام را عمل كردند، اينها شدند شيعه، اينها دليل اختلاف نيست. ما نبايد با هم اختلاف و يا يك تضادى داشته باشيم، ما همه با هم برادريم. برادران شيعه و سنى بايد از هر اختلافى احتراز كنند. امروز اختلاف بين ما، تنها به نفع آنهايى است كه نه به مذهب شيعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفى و يا ساير فِرق، آنها مى‏خواهند نه اين باشد نه آن، راه را اين طور مى‏دانند كه بين شما و ما اختلاف بيندازند. ما بايد توجه به اين معنا بكنيم كه همه ی ما مسلمان هستيم و همه ی ما اهل قرآن و اهل توحيد هستيم، و بايد براى قرآن و توحيد زحمت بكشيم و خدمت بكنيم.[22]

2-3. مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای (مد ظله العالی)

الف:«فرق اسلامی، همگی امت اسلامی محسوب و از تمام مزایای اسلامی برخوردارند و تفرقه بین طوایف مسلمین، علاوه بر آنکه خلاف تعلیمات قرآن کریم و سنت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم است، موجب تضعیف مسلمین و سوژه به دست دشمنان اسلام دادن است، فلذا به هیچ وجه جایز نیست».[23]

ب: «اهانت به نمادهای برادران اهل سنت از جمله اتهام زنی به همسر پیامبر اسلام حرام است. این موضوع شامل زنان همه پیامبران و به ویژه سید الانبیاء پیامبر اعظم می‌شود».[24]

ج:«امروز روزى است كه امت اسلامى چه نخبگان سياسى و فرهنگى و دينى و چه توده‏هاى مردم در آن، بايد بيش از هميشه هوشيار باشند و حيله‏هاى دشمن را بشناسند و با آن مقابله كنند.

يكى از كارآمدترين حيله‏ها افروختن آتش اختلاف است. آنان با صرف پول و تلاش سراسيمه و بى‏درنگ، در پى آنند كه مسلمانان را سرگرم اختلافات ميان خود كنند و بار ديگر با بهره‏گيرى از غفلتها و كج‏فهمى‏ها و تعصبها، ما را به جان يكديگر بيندازند.

امروز هر حركت تفرقه‏انگيز در دنياى اسلام، گناهى تاريخى است. آنان كه عنودانه گروههاى عظيمى از مسلمين را به بهانه‏هاى واهى تكفير مى‏كنند؛ آنان كه با گمانهاى باطل، به مقدسات فرقه‏هایى از مسلمين اهانت مى‏كنند؛ آنان كه به جوانهاى از جان گذشته‏ى لبنان كه مايه‏ى سربلندى امت اسلامى شدند، از پشت خنجر مى‏زنند؛ آنان كه براى خوشامد ‌آمريكا و صهيونيستها از خطر موهومى به نام هلال شيعى سخن مى‏گويند؛ آنان كه براى شكست دولت مسلمان و مردمى در عراق ناامنى و برادركشى را دامن مى‏زنند؛ آنان كه دولت حماس را كه محبوب و منتخب ملت فلسطين است از هر سو زير فشار قرار مى‏دهند .. چه بدانند و چه ندانند مجرمانى به شمار مى‏روند كه تاريخ اسلام و نسلهاى آينده از آنان با نفرت ياد خواهند كرد و آنان را مزدوران دشمن غدار خواهد دانست».[25]

3-3. حضرت آیت الله سیستانی

حضرت آیت‌الله سیستانی در پاسخ به این سؤال که آیا هرکس شهادتین را بر زبان آورد و رو به قبله نماز بخواند و از یکی از مذاهب هشتگانه (که عبارتند از: حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی، جعفری، زیدی، اباضی و ظاهری) پیروی کند، مسلمان است و خون و ناموس و مالش حرمت دارد؟ می‌فرمایند:

«هر کس شهادتین را بر زبان آورد و هرکاری برخلاف آن انجام ندهد و به اهل بیت علیهم السلام دشمنی نورزد، مسلمان است».[26]

4-3. حضرت آیت الله بهجت(قدس سره)

«اختلاف شیعه و سنی، یک مساله استعماری است. مساله ی مهم دوستی اهل بیت علیهم السلام است که فریقین بر آن اتفاق دارند...».[27]

«کسی که وحدت مسلمانان را نخواهد، مسلمان نیست. ائمه ی ما علیهم السلام در نماز جماعت آنان شرکت می‌کردند، به جهت اتحاد مسلمانان.».[28]

5-3. حضرت آیت الله فاضل لنکرانی(قدس سره)

ایشان در پاسخ به این سؤال که: با وجود ادله‌ی متقن حاکم بر وجوب وحدت مسلمین، نظر شما در خصوص اطلاق امت اسلامی بر اتباع مذاهب دیگر اسلامی، اعم از فرق چهارگانه‌ی اهل‌سنت و دیگران که به اصول دین مبین معتقدند چیست و آیا تکفیر این فرق جایز است یا خیر؟ بیان داشتند:

«این گروه ها محکوم به اسلام می باشند؛ مگر این که منکر یکی از ضروریات دین باشند و یا اینکه العیاذ بالله نسبت به ائمه ی اطهار علیهم السلام توهین و جسارت کنند».[29]

6-3. حضرت آیت الله وحید خراسانی

«هر کس شهادت به وحدانیت خداوند متعال و رسالت خاتم انبیاء صلی الله علیه وآله وسلم بدهد مسلمان است، و جان و عرض و مال او مانند جان و عرض و مال کسی که پیرو مذهب جعفری است محترم است.و وظیفه شرعی شما آن است که با گوینده ی شهادتین هر چند شما را کافر بداند به حسن معاشرت رفتار کنید، واگرآنها به ناحق با شما رفتار کردند شما از صراط مستقیم حق و عدل منحرف نشوید، اگر کسی از آنها مریض شد به عیادت او بروید، و اگر از دنیا رفت درتشییع جنازه ی او حاضر شوید، و اگر حاجتی به شما داشت حاجت او را برآورید، و به حکم خدا تسلیم باشید که فرمود: (ِ وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلى‏ أَلاَّ تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى)[30] و به فرمان خداوند متعال عمل کنید که فرمود: (وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى‏ إِلَيْكُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً)[31] ».[32]

ایشان همچنین در دیدار آیت الله محسن اراکی با ایشان فرمودند:

«دین اسلام، دین رحمت و رسول اسلام، رسول رحمت است، این دین، آن رفتار پیغمبر و امیرالمؤمنین جایی برای حرکت‏ های تکفیری و این تندی‏ها باقی نمی گذارد، فقاهت در این گونه جریانها از بین رفته است...در روایات دو مطلب آمده یکی نفی و دیگری اثبات. نفی این که نباید با اتباع مذاهب دیگر دشمنی کرد و به مقدسات آنها توهین نمود و لعن وسبّ بزرگان آنها جایز نیست، زیرا موجب دور کردن آنها از اهل بیت علیهم السلام و معارف آنها می‏ شود، دیگر این که فرمودند در نمازهای جماعت آنها شرکت و به آنها محبت کنید، از مرضای آنها عیادت و سخنان و معارف مارا برای آنها بیان کنید».[33]

7-3. حضرت آیت الله مکارم شیرازی

«...قرآن مجید در آیه ی ۱۵۹ سوره ی انعام، هشدار شدیدی درباره ی اختلاف میان مسلمین داده و می‌فرماید: (إِنَّ الَّذینَ فَرَّقُوا دینَهُمْ وَ کانُوا شِیَعاً لَسْتَ مِنْهُمْ فی‏ شَیْ‏ءٍ إِنَّما أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ…)، «ای پیامبر! کسانی که در دین خدا جدایی افکندند و به گروهای مختلف و متخاصم تبدیل شدند هیچ رابطه‌ای با تو ندارند». یعنی راه و رسم آنها به کلی از راه و رسم تو جداست، آیین تو آیین وحدت و برادری و اخوت و محبت است نه آیین خشونت و اختلاف و نزاع خونین. در جای دیگری در آیه ۳۱ و ۳۲ سوره روم (وَ لا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ* مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعاً ) می‌فرماید: «از مشرکان نباشید همان ها که در دین خود جدایی افکندند و به گروههای مختلف و متخاصم مبدل شده‌اند»؛ یعنی اختلاف در میان مسلمین همانند شرک به خداست.

هنگامی که در علل این اختلاف دقت می‌کنیم می‌بینیم عامل اصلی اختلاف و جنگ و جدایی دو چیز است: نخست جریان‌های تکفیری است یعنی همان اقلیتی که همه ی مسلمین جهان را جز خود کافر و مهدور الدم می‌دانند و جان و مال و ناموس آنها را مباح می‌شمرند و دوم توطئه ی دشمنان قسم خورده اسلام است که آن گروه سبک مغز و بی‌رحم را آلت دست خود قرار داده و آتش جنگ را بر افروخته‌اند و مرتبا به آنها کمک می‌کنند و پول و سلاح می‌دهند که برادران مسلمان خود را قتل و عام کنند و شهرهای آنها را ویران نمایند و تخم نفاق و بذر عداوت و دشمنی بپاشند.

بدبختانه بعضی از سران کشورهای عربی نیز در این دام افتاده‌اند و از عوامل اصلی این اختلاف شده‌اند. اگر ما مسلمانان هوشیار باشیم، گروه اقلیت تکفیری را از خود دور کنیم و منزوی نماییم و به توطئه‌های دشمن تن ندهیم، صلح و صفا و محبت و دوستی تمام جهان اسلام را فرا خواهد گرفت. سالیان دراز شیعیان و علویان و اهل سنت و مسیحیان در کشورهایی مانند سوریه در کنار هم برادروار زندگی می‌کردند، کشورشان آباد و امنیت و صلح و صفا و دوستی برقرار بود، اما پای توطئه های دشمن با ابزار جریان تکفیری به میان آمد و همه چیز را به هم ریخت. علمای اسلام در اینجا مسئولیت سنگینی دارند نباید سکوت کنند زیرا پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم فرموده «هنگامی که بدعت ها ظاهر می شود عالم باید علمش را اظهار کند و گرنه مشمول لعن الهی خواهد شد».[34]

8-3. حضرت آیت الله بشیر النجفی

هر کسی که به شهادتین اقرار نماید، شهادت به توحید و نبوت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و نیز شهادت به قیامت بدهد و آنچه را که ثابت شده است که جزو دین اسلام است انکار ننماید، تکفیرش جایز نیست؛ بلکه از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم منع قاطع چنین امری روایت شده است. و هر کس فتنه‌ای طائفه‌ای بر انگیزد و یا گروهی را که بر آنچه گفته شد ایمان دارند، تکفیر نماید، یا خود جاهل است و یا خود را به نادانی می‌زند و یا اینکه دشمن معاند برای اسلام است که در بین مسلمانان نفوذ نموده تا به مستکبران کافر خدمت نماید و میان مسلمانان اختلاف و جدایی بیندازد