قسمت ششم - برترى صفيه

ما در اين قسمت از نوشتارمان در صدد بيان برترى بعض از همسران پيامبر صلى الله عليه و آله بر بعض ديگر نيستيم؛ بلكه مى خواهيم با استفاده از صحاح اهل سنت كه بيهوده عايشه را بهترين و يا لااقل يكى از بهترين زنان عالم وجود دانسته اند ثابت كنيم كه چنين نيست بلكه صفيه كه اهل سنت مقام خاصى برايش قائل نيستند، از عايشه و حفصه برتر است. دقت كنيد:

1 - «عن صفية قالت: دخل علىّ رسول اللّه صلى الله عليه و سلم وقد بلغنى عن حفصة وعايشة كلام فذكرت ذلك له. فقال: ألا قلت فكيف تكونان خيرا منى وزوجى محمد وأبى هارون وعمى موسى؟ وكان الذى بلغها أنهم قالوا: نحن أكرم على رسول اللّه صلى الله عليه و سلم منها وقالوا: نحن أزواج النبى وبنات عمه». وفي رواية أخرى:

2 - «بلغ صفية أن حفصة قالت: بنت يهودى. فبكت فدخل عليها النبى صلى الله عليه و سلم وهى تبكى. فقال: ما يبكيك؟ فقالت:... فقال النبى صلى الله عليه و سلم أنك لابنة نبى وأن عمك نبى... ففيم تفخر عليك؟ ثمّ قال: إتقى اللّه يا حفصة»(1).

خلاصه ترجمه روايت اول چنين است:

صفيه مى گويدكه:  عايشه و حفصه پشت سرم گفتند كه ما از او (يعنى صفيه) برتريم. او شكايت نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله برد. حضرت به او فرمود: چرا نگفتى كه شما چگونه از من برتريد در حالى كه شوهرم محمد و پدرم هارون و عمويم موسى است. اين روايت با صراحت برترى عايشه بر صفيه را رد مى كند و از توضيحى كه پيامبر صلى الله عليه و آله براى صفيه داد به خوبى برترى او را بر آن دو ثابت مى كند.

در روايت دوم آنكه پشت سر صفيه غيبت كرد و با تعبير «دختر يهودى» او را آزرد، حفصه بود كه چون خبر آن به صفيه رسيد، گريست و چون رسول خدا صلى الله عليه و آله او را گريان ديد علت گريه را پرسيد. او جريان را شرح داد و مضمون همان روايت اول را به او گفت: و سپس خطاب به حفصه گفت: اى حفصه! تقوى پيشه كن. يعنى اين عمل تو (غيبت پشت سر صفيه و آزردن او) بى تقوائى است و اين بسيار روشن است ولى علماى اهل سنت كه همه اصحاب را عادل مى دانند بايد بدان توجه كنند و بدانند كه بى تقوايى با عدالت سازگارى ندارد!

اگر دو جريان مزبور يك واقعه باشد و به دو صورت نقل شده بايد گفت آنچه كه عايشه و حفصه پشت سر صفيه گفتند يكى اين بود كه او دختر يهودى است ولى ما دختر عموهاى پيامبريم و اگر دو واقعه باشد كه يكبار عايشه و حفصه پشت سر صفيه غيبت كردند و يكبار حفصه، بايد گفت كه بى تقوائى حفصه فقط يكبار نبود و معلوم نيست كه به همين مقدار ختم شده باشد. چنانچه در غير صحاح مطالب ديگرى نقل شد كه آنان بعد از رحلت نبى مكرم اسلام صلى الله عليه و آله چه كردند! كه اين خود بحث جداگانه اى مى طلبد و ما در همين نوشتار همكارى او را با عايشه در ايذاء رسول خدا صلى الله عليه و آله خواهيم آورد (إن شاء اللّه).

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

(1) الف - سنن ترمذي، ج 5، ص 665 و 666، كتاب المناقب، باب 64، ح 3892 و 3894.

ب - مستدرك حاكم، ج 4، ص 31، كتاب معرفة الصحابة، ذكر أم المؤمنين صفية، ح 6790.