21- قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام:‏

 بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ إِقَامِ الصَّلَاةِ وَ إِيتَاءِ الزَّكَاةِ وَ حِجِّ الْبَيْتِ وَ صَوْمِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ الْوَلَايَةِ لَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ.

فَجُعِلَ فِي أَرْبَعٍ مِنْهَا رُخْصَةٌ وَ لَمْ يُجْعَلْ فِي الْوَلَايَةِ رُخْصَةٌ.

مَنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ مَالٌ لَمْ يَكُنْ عَلَيْهِ الزَّكَاةُ.

وَ مَنْ لَمْ يَكُنْ عِنْدَهُ مَالٌ فَلَيْسَ عَلَيْهِ حَجٌّ.

وَ مَنْ كَانَ مَرِيضاً صَلَّى قَاعِداً وَ أَفْطَرَ شَهْرَ رَمَضَانَ.

وَ الْوَلَايَةُ صَحِيحاً كَانَ أَوْ مَرِيضاً أَوْ ذَا مَالٍ أَوْ لَا مَالَ لَهُ، فَهِيَ لَازِمَةٌ وَاجِبَةٌ.

 

امام باقر (علیه السّلام) فرمودند:

اسلام بر پنج چیز استوار است:

برپاداشتن نماز ،

و پرداخت زکات ،

و حجّ خانه ی کعبه ،

و روزه ی ماه رمضان ،

و ولایت ما اهل بیت ؛

در چهار مورد از اینها تخفیفی قرار داده شده است ، و در ولایت تخفیفی قرار داده نشده ؛

کسی که مالی ندارد (به احکام زکات مراجعه شود) زکات بر او واجب نیست ،

و کسی که مالی ندارد (استطاعت شرعی ندارد) حج بر او واجب نیست ،

و کسی که مریض است نماز را نشسته بخواند و روزه ی ماه رمضان را افطار کند؛

و «ولایت» سالم باشد یا مریض ، یا ثروتمند باشد یا بی بضاعت (برهمه) واجب است .

 

منبع : کتاب شریف الخصال شیخ صدوق (رضی الله عنه)، ج1، ص278

 

 

22- قالَ الاْمامُ الباقر - عليه السلام - :

إذا أرَدْتَ أنْ تَعْلَمَ أنَّ فيكَ خَيْراً، فَانْظُرْ إلي قَلْبِكَ فَإنْ كانَ يُحِبُّ أهْلَ طاعَةِ اللّهِ وَ يُبْغِضُ أهْلَ مَعْصِيَتِهِ فَفيكَ خَيْرٌ؛ وَاللّهُ يُحِبُّك، وَ إذا كانَ يُبْغِضُ أهْلَ طاعَةِ اللّهِ وَ يُحِبّ أهْلَ مَعْصِيَتِهِ فَلَيْسَ فيكَ خَيْرٌ؛ وَ اللّهُ يُبْغِضُكَ، وَالْمَرْءُ مَعَ مَنْ أحَبَّ.

 

امام محمد باقر - عليه السلام - فرمود:

اگر خواستي بداني كه در وجودت خير و خوشبختي هست يا نه، به درون خود دقّت كن؛ اگر اهل عبادت و طاعت را دوست داري و از اهل معصيت و گناه ناخوشايندي، پس در وجودت خير و سعادت وجود دارد؛ و خداوند تو را دوست مي دارد. ولي چنانچه از اهل طاعت و عبادت ناخوشايند باشي و به اهل معصيت عشق و علاقه ورزيدي، پس خير و خوبي در تو نباشد؛ و خداوند تو را دشمن دارد.

و هر انساني با هر كسي كه به او عشق و علاقه دارد، با همان محشور مي گردد.

 

 

23- قال علیه السلام:

حرام على قلوبكم أن تعرف حلاوة الايمان حتى تزهد فى الدنيا.

 

فهم و درك شيرينى ايمان بر دلهاى شما حرام مى گردد مگر اينكه دلهايتان در دنيا زهد و بى رغبتى را پيشه خود كنند.

«وسائل الشّيعة، ج 16، ص 183، ح 1»

 

 

24- قال علیه السلام:

أوحی الله تعالی إلی شعیب النبی:

إنی معذب من قومک مائة ألف: أربعین ألفاً من شرارهم و ستین ألفاً من خیارهم. فقال: یا رب هؤلاء الأشرار فما بال الأخیار؟! فأوحی الله عزوجل إلیه: داهنوا أهل المعاصی فلم یغضبوا لغضبی؛

خدای تعالی به شعیب پیامبر وحی فرمود که:

من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم کرد: چهل هزار نفر بدکار را، شصت هزار نفر از نیاکانشان را.

شعیب عرض کرد: پروردگارا! بدکاران سزاوارند اما نیکان چرا؟

خدای عزوجل به او وحی فرمود که: آنان با گنهکاران راه آمدند و به خاطر خشم من به خشم نیامدند.

 

 

25- قال علیه السلام:

الصَّبرُ صَبرانِ: صَبرٌ عَلي البَلاءِ حَسَنٌ جَميلٌ وَ أفضَلُ الصَّبرَين الوَرَعُ عَن المَحارم.

 

صبر بر دو گونه است: صبر بر بلا كه نيكو و زيباست و برترين اين دو قسم، پرهيز نمودن از حرامهاي الهي است.

 

جهاد با نفس، ح 163؛ وسائل الشيعه آل البيت (علیهم السلام)، شيخ حرعاملي، ج15، ص237، حديث 20372.

 

 

26- قال علیه السلام:

أربَعٌ مِن کُنُوز البِرّ: کِتمانُ الحاجَة وَ کِتمانُ الصَّدَقَةِ وَ کِتمانُ الوَجَع وَ کِتمانُ المصیبَةِ.

چهار چیز از گنجهای نیکوکاری است:

پنهان داشتن حاجت،

صدقه پنهانی،

نهان داشتن درد

و نهان داشتن مصیبت.

بحارالانوار، ج75، ص175.

 

 

27- قال علیه السلام:

«إنّما المؤمن الذی إذا رضی لم یدخله رضاه فی إثم ولا باطل وإذا سخط لم یخرجه سخطه من قول الحق؛

 

مؤمن واقعی کسی است که در مورد خشنودی و رغبت، مرتکب گناه و کارهای باطل نمی گردد و در موقع خشم و غضب از مرز حق و حقیقت خارج نمی شود.» 

وسائل الشیعه، ج 15، ص 192؛ الکافی، ج 2، ص 234.

 

 

28- قال علیه السلام:

من اغتیب عنده أخوه المؤمن فنصره و أعانه، نصره اللَّه فى الدنیا و الآخرة و من لم ینصره و لم یدفع عنه و هو یقدر على نصرته و عونه، خفضه اللَّه فى الدنیا و الآخرة؛

 

کسى که چون برادر مؤمنش را در نزد او غیبت کنند او را یارى دهد، خداوند او را در دنیا و آخرت یارى مى‏دهد و کسى که او را یارى نکند و بدگویى را از او دفع ننماید در حالى که بر یارى او تواناست، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار خواهد کرد.

 

 

29- قال علیه السلام:

«إذا بلغ الرجل أربعین سنة نادی مناد من السماء قد دنا الرحیل فأعد الزاد؛

 

هرگاه شخصی به سن چهل سالگی برسد، فرشته ای از سوی خداوند در آسمان ندا می دهد که هنگام سفر نزدیک است، زاد و توشه سفر را مهیا کن.»

 

 

30- قال علیه السلام:

ثَلَاثٌ دَرَجَاتٌ وَ ثَلَاثٌ كَفَّارَاتٌ وَ ثَلَاثٌ مُوبِقَاتٌ وَ ثَلَاثٌ مُنْجِيَاتٌ؛

فَأَمَّا الدَّرَجَاتُ فَإِفْشَاءُ السَّلَامِ وَ إِطْعَامُ الطَّعَامِ وَ الصَّلَاةُ بِاللَّيْلِ وَ النَّاسُ نِيَامٌ

وَ الْكَفَّارَاتُ إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ فِي السَّبَرَاتِ وَ الْمَشْيُ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ إِلَى الصَّلَوَاتِ وَ الْمُحَافَظَةُ عَلَى الْجَمَاعَاتِ

وَ أَمَّا الثَّلَاثُ الْمُوبِقَاتُ فَشُحٌّ مُطَاعٌ وَ هَوًى مُتَّبَعٌ وَ إِعْجَابُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ

وَ أَمَّا الْمُنْجِيَاتُ فَخَوْفُ اللَّهِ فِي السِّرِّ وَ الْعَلَانِيَةِ وَ الْقَصْدُ فِي الْغِنَى وَ الْفَقْرِ وَ كَلِمَةُ الْعَدْلِ فِي الرِّضَا وَ السَّخَطِ.

 

امام باقر علیه السلام فرمود:

سه چيز باعث بالا رفتن درجه است و سه چيز موجب كفاره گناه و سه چيز كشنده است و سه چيز نجات بخش .

اما موجبات درجات :

آشكار سلام دادن و اطعام كردن و در دل شب كه مردم بخوابند، نماز خواندن است

و اما كفاره ها در هواى سرد وضوى كامل ساختن و براى اداى نمازهاى شبانه روزى گام برداشتن و به نماز جماعت مواظبت نمودن مي باشد.

و اما آن سه كه كشنده است، بخلى است كه در وجود انسانى حاكم و فرمانروا باشد و هواى نفسى كه از آن پيروى شود و خودپسندى است.

و اما چيزهاى نجات بخش: در پنهان و آشكار از خداوند ترسيدن و در حال ثروتمندى و تهیدستى ميانه روى كردن و در حال رضا و خشم سخن به عدالت گفتن است.