سه مطلب کلیدی برای سالک الی الله شدن
سه نکته طلائی برای سالک الی الله
«تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ [سجده/16] پهلوهايشان از بسترها در دل شب دور مى شود (و بپا مىخيزند و رو به درگاه خدا مى آورند) و پروردگار خود را با بيم و اميد مىخوانند، و از آنچه به آنان روزى داده ايم انفاق مىكنند! »
در این آیه مبارکه سه نکته طلائی به سالکان و عاشقان مسیر عبودیت و بندگی معرفی می شود، که اگرهر عاشق و شیدای مسیر بندگی این سه نکته را در مسیر بندگی خود قرار دهد به درجات عالی مرتبه ای خواهد رسید.
نکته اول:معجزه سحر
هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ از یمن دعای شب و ورد سحری بود
اولین نکته ای که از این آیه بسیار زیبا و نورانی به دست می آید بهره بردن از ظرف شب و سحر در مسیر عبودیت و بندگی است « تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ[سجده/16]پهلوهايشان از بسترها در دل شب دور مىشود»
"تجافی "به معنای اجتناب و دوری است "جنوب"جمع جنب به معنای پهلو می باشد "مضاجع"جمع مضجع به معنای رختخواب و محل استراحت می باشد.این آیه کنایه از این است که مومنین خواب خود را ترک می کنند و از خواب شیرین و ناز و راحت خود دل می کنند و به عبادت و بندگی در دل شب می پردازند[1]
از امام صادق (ع) چنين مىخوانيم: «أَبْغَضُ الْخَلْقِ إلى اللّه جِيْفَةٌ بِاللَّيلِ، بطالٌ بِالنَّهار».مبغوض ترين و ناپسندترين مردم نزد خداوند، كسى است كه [شب را سراسر به خواب رود] بسان مردارى گنديده و در روز بيكار و تنبل باشد.[2]
استفاده از شب و سحر گاهان یکی از سفارشات موکد خداوند متعال و حضرات معصومین علیهم السلام می باشد این مساله به قدری مورد توجه بوده که خداوند متعال می فرماید: برای این که به درجات عالی دست پیدا کنی می بایست از این ظرف در مسیر بندگی استفاده کنی.در آيه 79 سوره مبارکه اسراءميفرمايد:«و من اللّيل فتهجّد به نافلة لك عسى أن يبعثك ربّك مقاماً محموداً[اسراء/79]پاره ای از شب را به نماز خواندن زنده بدار اين نافله خاص تو است باشد، که پروردگارت ، تو را به مقامی پسنديده برساند.»
نکته دوم:خوف در مسیر بندگی
حضرت امام خمینی (ره) مقام خوف را یکی از منازل بسیار ارزشمند و ضروری برای سالک الی الله معرفی می کند و می فرماید: خوف علاوه بر این که یکی از کمالات معنوی است، بلکه خود منشأ بسیاری از فضائل نفسانیه و یکی از ضروریات مهم در مسیر بندگی و عبودیت می باشد.امام حسین علیه السلام:«اَلبُکاءُ مِن خَشیةِ اللهِ نَجآةٌ مِنَ النّارِ[3]گریه از ترس خدا سبب نجات از آتش جهنّم است» اگر بخواهیم قدری ساده در خصوص جایگاه ویژه این شاخصه ارزشمند در مسیر بندگی چیزی بنویسم باید به این مطلب اشاره کنیم که، تاسالک الی الله خود را مجهز به این مهم در مسیر بندگی نکند، چه بسا در گردنه های سخت و هولناکی که همه انسانها را در زندگی دنیایی تهدید می کند توان ایستادگی و مقاومت نداشته باشند، بسیاری از افرادی که در زندگی دنیایی درگیر گناه و معصیت هستند نوعاً توان ایستادگی و صبر در برابر گناه را ندارند چرا که هنوز به این باور و اعتقاد دست پیدا نکرده اند که خداوند متعال قهار و توانا می باشد.
امیر مؤمنان(ع) در حدیثی می فرماید: «خیر الاعمال اعتدال الرجاء والخوف؛ بهتر عملها تعادل میان امید و بیم است»[4]
در حدیث دیگری حضرت صادق(ع) از پدر بزرگوارش چنین نقل می کند: «هیچ بنده ای نیست مگر این که در قلبش دو نور است: نور بیم و نور امید، اگر با یکدیگر مقایسه و سنجیده شوند هیچ کدام بر دیگری برتری ندارد»[5] جناب لقمان حکیم در وصیتی به فرزندش چنین می گوید: «چنان از خدا بترس که اگر اعمال نیک جن و انس را هم انجام داده باشی باز تو را عذاب می کند و چنان به او امیدوار باش که اگر گناه جن و انس را مرتکب شده باشی تو را مورد رحمت قرار می دهد»[6].
راههای تحصیل ورسیدن به مقام خوف الی الله
به طور کلی اگر انسان قدری در خصوص عواقب کار های خود اندیشه کند اگر قدری در خصوص جهنمی که خبر آن توسط پیامبران و اولیای الهی به انسان رسیده و اگر قدری در فرجام خطرناک اعمال خود اندیشه کند یقیناً این قدر در این خصوص ضعف عمل نخواهد کرد.
نکته سوم: امید در مسیر بندگی
یکی از اموری که هر سالک الی الله باید لازمه کار خود قرار دهد، امید به مدد و رحمت الهی است،در واقع اگر این مهم همراه انسان نباشد،ناامیدی و یاس بر او غلبه خواهد کرد، چرا که انسان به هر اندازه هم که در مسیر بندگی خود با احتیاط عمل کند باز هم این احتمال را می دهد که رضایت الهی را به دست نیاورده است، لذا اگر امید در کنار خوف کمک سالک الی الله نباشد در این مسیر با مشکلات عدیده ای موجه خواهد شد که بزرگترین آن نا امیدی از رحمت الهی هست که از بزرگترین گناههان کبیره به حساب می آید.«أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّيْلِ ساجِداً وَ قائِماً يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ يَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذينَ لا يَعْلَمُونَ إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ [زمر/9]آيا آن كس كه در همه ساعات شب به عبادت پرداخته، يا در سجود است يا در قيام، و از آخرت بيمناك است و به رحمت پروردگارش اميدوار است، با آن كه چنين نيست يكسان است؟ بگو: آيا آنهايى كه مىدانند با آنهايى كه نمىدانند برابرند؟ تنها خردمندان پند مىپذيرند. »در حدیثی از حضرت صادق(ع) می خوانیم: «ینبغی للمؤمن ان یخاف الله خوفا کانه یشرف علی النار و یرجوه رجاءا کانه من اهل الجنه؛ سزاوار است بنده مؤمن آن چنان از خدا بترسد که گویی در کنار دوزخ قرار گرفته و مشرف بر آتش است و آن چنان به او امیدوار باشد که گویی اهل بهشت است»[7]
پاورقی:
[1].ترجمه الميزان، ج16، ص: 395
[2].مستدرك الوسائل نویسنده : الميرزا حسين النوري الطبرسي جلد : 6 صفحه : 340
[3].(حیات امام حسین ج 1 /ص 183)
[4][5][6].میزان الحکمه، ج 3، ص 179.
[5..تفسیر نمونه، ج 20، ص 253.
6. سایت رهروان ولایت
افزودن دیدگاه جدید