در هر عصري عده اي به دروغ، ادّعاي مهدويت نموده يا ديگران چنين نسبتي به آنان داده ا ند و بدين وسيله فرقه هايي ايجاد كرده اند.

چه در دوره غيبت صغرا و چه در دوره غيبت كبرا، كساني بوده اند كه نيابت خاصه يا وكالت امام را به دروغ، ادعا مي كرده اند. البته ادعاهاي اين افراد به صورتهاي متفاوتي، ارائه شده است:

1. مهدويت[1].

2. نيابت خاصه، وكالت، بابيت يا ... افرادي كه مدعي اند هر موقع بخواهند امام را مي توانند ببينند، مشكلات به واسطه آنان حل مي شود، آنها واسطه و باب ميان مردم و امام هستند، پيامي را از امام آورده اند يا پيامي را براي امام مي برند.[2]

3. نيابت عامه: عده اي خود را به جاي علماي ربّاني، مراجع عظام تقليد و فقها و... معرفي مي كنند با اينكه در اين دوران، عقل و نقل، وظيفه همه را روشن ساخته است و آن، مراجعه به علما و فقها است. اينان راهي جداي از قرآن و سنت و عقل برگزيده و سير و سلوكي معرفي مي كنند و رهْ نرفته، ره مي آموزند

.[3]

پيامدهای این ادعاها در جامعه:

1. گمراهي مردم.

2. دوري از مسير اهل بيت.

3. به بازي گرفته شدن دين.

4. اختلافات ديني در اثر متابعت از فرقه هاي انحرافي.

خاستگاه مدعیان:

1. مشكلات روحي و رواني، عقده خود كم بيني، هيستري و مطرح كردن خود.[4]

2. نفسانيات و مشكلات اخلاقي و ضعف ايمان.

3. توهم و خيال پردازي.

4. هوي و هوس و خواسته هاي دنيوي و جاه و مقام.

5. جهل و ناآگاهي.

6. سكوت انديشمندان و عالمان يا به موقع و مناسب تصميم نگرفتن.

7. مشكلات سياسي، تأثير اَيادي اجانب مثل فريفتن محمد علي باب و...[5].

8. عدم معرفت به جايگاه و شأن امام و جانشيني ايشان.

درمان:

1. تقوا و تهذيب نفس.

2. علم و بصيرت ديني و سياسي علما، انديشمندان، دولتمردان و مردم.

3. روشنگري علما و انديشمندان، تكذيب منحرفان.

4. برخورد دولتمردان جامعه اسلامي (مثل برخورد اميركبير با بابيت كه ستودني است).[6]

5. عدم تسامح و اغماض در برخورد با انحرافات و بدعتها.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی نوشتها:

[1] . طوسي، الغيبة، فصل 6، باب ذكر المذمومين الذين ادعوا البابية و السفارة كذبا و افتراء لعنهم الله، ص 397؛ فصلنامة انتظار، ش 8 و 9 و10، مقاله: متمهديان و مدعيان دروغين مهدويت، محمد رضا نصوري.

[2] . طوسي، الغيبة، فصل 6، باب ذكر المذمومين الذين ادعوا البابية و السفارة كذبا و افتراء لعنهم الله، ص 397؛ فصلنامة انتظار، ش 8 و 9 و10، مقاله: متمهديان و مدعيان دروغين مهدويت، محمد رضا نصوري.

[3] . مانند دراويش، صوفيه و... .

[4] . فصلنامه انتظار،ش 5، مقاله: از شيخي گري تا بابي گري، عزالدين رضانژاد.

[5] . فصلنامه انتظار، ش 1، مقاله: از بابي گري تا بهايي گري، عزالدين رضانژاد.

[6] . فصلنامه انتظار، ش 5، از شيخي گري تا بابي گري؛ عزالدين رضانژاد.