به نوشته ظهور۱۲ به نقل از اسلام کوئست » در آیۀ مورد بحث به یکی از نشانه ‏هاى عظمت پروردگار و قدرت او بر معاد، اشاره شده است که مى ‏فرماید: «روزى شما در آسمان است، و آنچه به شما وعده داده مى ‏شود».[۱]

گرچه در برخی از منابع تفسیری «رزق» در این آیه به دانه ‏هاى حیاتبخش باران تفسیر شده است[۲] که منبع هر خیر و برکت در زمین است، همان طور که این آیۀ شریفه نیز موافق آن است: «و نیز در آمد و شد شب و روز، و رزق (و بارانى) که خداوند از آسمان نازل کرده و به وسیلۀ آن زمین را بعد از مردنش حیات بخشیده و همچنین در وزش بادها، نشانه‏ هاى روشنى است براى گروهى که اهل تفکّرند».[۳]

اما این معنا مى‏ تواند یکى از مصداق هاى روشن آیه باشد، در حالى که گستردگى مفهوم رزق هم باران را شامل مى ‏شود، هم نور آفتاب را که از آسمان به سوى ما می تابد و نقش آن در حیات و زندگى فوق العاده حساس است، و همچنین هوا را که مایۀ حیات همۀ موجودات زنده است.[۴]

اینها همه در صورتى است که «سماء» را به معناى همین آسمان ظاهرى تفسیر کنیم، ولى بعضى از مفسّران «سماء» را به معناى عالم غیب و ما وراء طبیعت و لوح محفوظ گرفته‏ اند که رزق های انسان ها از آنجا مقدّر مى‏ شود.[۵]

البته جمع میان هر دو معنا ممکن است، هر چند تفسیر اول روشن تر به نظر مى ‏رسد.[۶]

و اما جملۀ «ما تُوعَدُونَ» (آنچه به شما وعده داده مى ‏شود) مى ‏تواند تأکیدى بر مسئله رزق و وعدۀ الاهى در این زمینه بوده باشد، و یا به معناى بهشت موعود چرا که در جای دیگر از قرآن مى ‏خوانیم: «نزد سدرة المنتهى، که بهشت موعود در آنجاست»،[۷] و یا اشاره به هر گونه خیر و برکت یا عذابى است که از آسمان نازل مى شود، و یا ناظر به همۀ این مفاهیم است؛ چرا که جملۀ «ما تُوعَدُونَ» مفهومش وسیع و گسترده است.[۸]

[۱]. «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُون»؛ ذاریات، ۲۲٫‏

[۲]. ر.ک: قمى، على بن ابراهیم، تفسیر قمى، تحقیق: موسوى جزایری، سید طیب، ج ۲، ص ۳۳۰، دار الکتاب، قم، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ش؛ ابن عجیبه، احمد بن محمد، البحر المدید فى تفسیر القرآن المجید، تحقیق: قرشى رسلان، احمد عبدالله، ج ۵، ص ۴۷۱، ناشر: دکتر حسن عباس زکى، قاهره، ۱۴۱۹ق.

[۳]. جاثیه، ۵٫

[۴]. حسینى همدانى، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج ۱۵، ص ۴۶۷، کتابفروشى لطفى، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ق؛ مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۲، ص ۳۳۵، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.

[۵]. ر.ک: مدرسى، سید محمد تقى، من هدى القرآن، ج ۱۴، ص ۳۷، دار محبى الحسین، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.

[۶]. تفسیر نمونه، ج ۲۲، ص ۳۳۵٫

[۷]. نجم، ۱۴ و ۱۵٫

[۸]. تفسیر نمونه، ج ۲۲، ص ۳۳۵٫