دقت در قوانین اسلامی در هر سه فاکتور مطرح شده، عکس مساله را اثبات می کند که ما به اندازه مجال در اینجا بدان می پردازیم:

عدم دستپاچگی و سرعت بی جا

در قوانین اسلامی، جهت از بین بردن مفاسد دستپاچگی و سرعت العمل بی جا وجود ندارد. و نمونه آن در بحث تحریم شراب خواری به وضوح دیده می شود. در جامعه ای که شراب خواری در تار و پود جامعه داخل شده، به یکباره دستور ممنوعیت صادر نمی شود بلکه متناسب با توان جامعه و به طور تدریجی بیان می شود.
«یَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فیهِما إِثْمٌ كَبیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما[بقره/۲۱۹] در باره شراب و قمار از تو سؤال مى‏كنند، بگو: «در آنها گناه و زیان بزرگى است و منافعى (از نظر مادى) براى مردم در بردارد (ولى) گناه آنها از نفعشان بیشتر است.»

«با توجه به اینكه جامعه عرب جاهلى بسیار آلوده به شراب و قمار بوده حكم تحریم این دو به طور تدریجى و در چند مرحله نازل شده و اگر نرمش و مدارایى در لحن آیه مشاهده مى‏شود به خاطر همین معنى است.»[۱]

 درمان مشکلات از طریق پرداختن به علت ها

 جامعه جاهلیت عرب به شدت مبتلا به فحشا بود. وجود خانه هایی که با پرچمی خاص متمایز شده و برای عمل فحشا شناخته شده، یک نمونه رواج فحشا در جامعه جاهلیت عرب است. مسائل دیگری مثل عدم مبالات در پوشاندن اعضای جنسی و ... نیز می تواند به خوبی فرهنگ فاسد جامعه جاهلیت در این موضوع را نشان دهد. در این جا اسلام چه می کند؟ آیا به دنبال دفع معلول بدون توجه به علت است؟

تاکیدهای فراوان بر امر ازدواج برای چه بود؟
«وَ الَّذینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ * إِلاَّ عَلى‏ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَیْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومینَ[مومنون/۵ و ۶] و آنها كه دامان خود را (از آلوده ‏شدن به بى ‏عفتى) حفظ مى ‏كنند تنها آمیزش جنسى با همسران و كنیزانشان دارند، كه در بهره‏ گیرى از آنان ملامت نمى ‏شوند.»

پیامبر (ص) می فرمایند ازدواج سنت من است و هر کس از سنت من روی گردان شود از من نیست.[۲]

دستور اسلام برای رعایت عفت و قوانین پوشش در چه راستایی می تواند معنا داشته باشد؟
«قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكى‏ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما یَصْنَعُونَ[نور/۳۰] به مؤمنان بگو چشمهاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فروگیرند، و عفاف خود را حفظ كنند این براى آنان پاكیزه ‏تر است خداوند از آنچه انجام مى ‏دهید آگاه است.»

توجه جامع به دستور های اسلامی نشان می دهد که اسلام این معضل را با هموار کردن راه حل می کند تا آن جا که بیراهه روی و مبتلا شدن به فحشا بسیار عجیب می نمایاند:
أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع: لَعَنَ اللَّهُ ابْنَ الْخَطَّابِ فَلَوْلَاهُ مَا زَنَى إِلَّا شَقِیٌّ أَوْ شَقِیَّةٌ- لِأَنَّهُ كَانَ یَكُونُ لِلْمُسْلِمِینَ غَنَاءٌ فِی الْمُتْعَةِ عَنِ الزِّنَا[۳] اگر عمر بن خطاب نبود به جز انسان بدبخت به زنا مبتلا نمی شد چون مسلمانان به وسیله متعه نیازی به زنا نداشتند.

جلوگیری از مفاسد با بیدار کردن وجدان ها

نوع مواجهه اسلام با زنا و فحشا نمونه ای است از اینکه اسلام در بعضی موارد سعی می کند روش فیزیکی اعمال نشود و مساله از طریق ترس از قیامت و بیداری وجدان ها درمان شود. نیاز به شهادت چهار شاهد که ماجرای زنا را به طور دقیق دیده باشند و اینکه اگر شهادت اثبات نشود، مدعیان شلاق بخورند، نمونه ای است که نشان می دهند اسلام هرگز سعی ندارد با برخوردهای فیزیکی علیه خلافکاران  مشکل را حل کند.

بنابراین قوانین اسلام با تدبیر و حکمت و شناخت کامل از فطرت انسانی و مدارا با او ریشه مشکلات را می خشکاند.

[۱]. تفسیر نمونه، ج‏۲، ص: ۱۱۹.
[۲]. قَالَ ص النِّكَاحُ سُنَّتِی فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِی فَلَیْسَ
مِنِّی‏-  جامع الأخبار،ص ۱۰۱، الفصل الثامن و الخمسون فی التزویج‏.
[۳]. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار،ج‏۵۳ ، ص۳۱.

    کلام و عقاید›حکومت اسلامی و ولایت فقیه›دین و سیاست