فرض کنیدپدری به دو پسر خود سرمایه ای برای کاسبی می دهد:

به اولی یک میلیون تومان می دهد. که او تمام پول را حیف و میل کرده و در نهایت علاوه بر تباه کردن پول پدر، مبلغ زیادی بدهی نیز به وجود می آورد.

و به دیگری که پشتکار و جدیت لازم داشته، صد میلیون تومان می دهد که او در نهایت، این صد میلیون تومان را به چندین میلیارد تبدیل می کند. حال آیا پدر می تواند با بیان نتایج کار پسر دوم، پسر اول را مذمت کند یا خیر؟

پس اگر فرض کنیم که عصمت امری خدادادی بوده و خود شخص معصوم در کسب آن هیچ اثری نداشته است، باید متوجه فرق خود و معصومین باشیم که به دلیل همین فرق، می توانیم با در نظر گرفتن معصومین، خودمان را سرزنش کنیم.

خدا به ما سرمایه های فراوانی داده، نظیر فطرت پاک، عقل و سایر ابزار ادراکی و ارسال انبیاء و ... اما ما در نهایت از این نعمت ها استفاده نکرده و به بیراهه رفته ایم. اما معصومان، علاوه بر اینکه به گرد گناه نگشته اند، مدارج بسیار عالی و شگفت آوری در بندگی کسب کرده اند. و از هر فرشته معصومی نیز بالاتر رفته و مقرب ترین بندگان در درگاه الهی شده اند.

علاوه بر این باید چند نکته را در نظر گرفت:

۱- معصومین در عصمت داشتن خودشان، مجبور نیستند. به عنوان مثال حضرت یوسف (ع) می توانست تسلیم خواسته زلیخا شود. اما او به دلیل در نظر گرفتن خدای متعال از این کار فرار نمود. و حتی برای دیگران نیز امکان رهایی از گناهان به همین شکل مهیا است. مثل ابن سیرین که ماجرایی شبیه حضرت یوسف (ع) داشته و این گونه نمونه ها، حجتی بر ماست که ترک گناه در انحصار عده خاصی نیست.

۲- همان گونه که در مثال اشاره شد، کار معصومین بسیار بیشتر از گناه نکردن است. به عنوان مثال لحظه کشتن عمر بن عبدو به دست حضرت علی (ع) را بنگرید.  وقتی آن ملعون به حضرت علی (ع) جسارت می کند، حضرت کمی مکث می کنند و سپس او را می کشند تا در اخلاصشان کم ترین شائبه ای پیش نیاید. این در حالی است که کشتن عمر بن عبدود در همان لحظه به هیچ عنوان گناه نبوده است! و حضرت برای مراعات بالاترین درجات توحید و نهایت اخلاص این گونه عمل نمودند.[۱]

۳- درجات و مراتب هدایت بسیار متعدد است و هر کس به میزانی که در مقابل هدایت اولیه شاکر بوده، از مراتب هدایت بالاتر بهره مند می شود.

شکر نعمت، نعمتت افزون کند. / کفر نعمت از کفت بیرون کند.

«وَ الَّذینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدىً[محمد/۱۷] كسانى كه هدایت یافته ‏اند، خداوند بر هدایتشان مى‏ افزاید.»

و معصومین کسانی بوده اند که از بالاترین درجات هدایت بهره مند شده اند، چون بیشترین مراتب تسلیم در مقابل هدایت را داشته اند.

[۱]. محمد بن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب، ج ۲ ص ۱۱۵، مؤسسه انتشارات علامه، قم.