قطعا در دنیا مفاسد و خلافهای بسیاری وجود دارد و هر کس پستی ها و پلشتی های بسیاری را دیده و می بیند. اما این مساله پدیده ای جدید نیست! بلکه از روز اول خلقت بشر وجود داشته است و فرشتگان به همین دلیل به خلقت انسان معترض بوده اند:

«وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلیفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فیها مَنْ یُفْسِدُ فیها وَ یَسْفِكُ الدِّماءَ[بقره/۳۰] (به خاطر بیاور) هنگامى را كه پروردگارت به فرشتگان گفت: «من در روى زمین، جانشینى [نماینده‏ اى‏] قرار خواهم داد.» فرشتگان گفتند: «پروردگارا!» آیا كسى را در آن قرار مى‏ دهى كه فساد و خونریزى كند؟!»

و انسان باید متوجه باشد که در کنار پلشتی های موجود، زیبایی های بسیاری نیز وجود دارد که همان امر سبب شد، خدای متعال انسان را خلق کند.

مفاسد و خون ریزی ها و جنایت ها، همیشه تاریخ وجود داشته اند و شاید در برهه هایی شدیدتر از اکنون بوده است! آنچه مهم است اینکه انسان از بستری که می تواند او را به رشد برساند نهایت استفاده را کرده، و استعدادهای وجود خویش را شکوفا کند.

و درباره اینکه دنیا نیز رو به رشد است نیز می توان تردیدهایی مطرح کرد! اولا معیار رشد چیست؟ شهرهای بزرگ، جمعیت زیاد، تکنولوژی یا ...؟ آیا در کنار اینها آلودگی محیط زیست و تخریب آن، چشم انداز تیره و تار منابعی که به سرعت در حال مصرف است و ... دیده نمی شود؟

حتی اگر این موارد را نبینیم و رشد دنیا را هم صرفا در مظاهر مادی آن ببینیم، از کجا مطمئن باشیم که اکنون در عالی ترین دوران رشد بشر قرار داریم؟ قرآن از دوران هایی نام می برد که بشر در قله پیشرفت و رفاه مادی بوده:

«أَ لَمْ تَرَ كَیْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ * إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ * الَّتىِ لَمْ یخُلَقْ مِثْلُهَا فىِ الْبِلَدِ * وَ ثَمُودَ الَّذِینَ جَابُواْ الصَّخْرَ بِالْوَادِ[فجر/۶-۹] آیا ندیدى پروردگارت با قوم »عاد» چه كرد؟! و با آن شهر «ارَم» با عظمت، همان شهرى كه مانندش در شهرها آفریده نشده بود! و قوم «ثمود» كه صخره‏ هاى عظیم را از (كنار) درّه مى‏ بریدند (و از آن خانه و كاخ مى‏ ساختند)»

البته اگر کسی به صرف اخبار قرآن نمی تواند چنین مساله ای را بپذیرد، کمی درباره شگفتی های اهرام مصر و نظیر آن مطالعه کند که آنچه بشر هزارها سال قبل ساخته، آیا امروز همه اسرارش کشف شده است؟

به هر حال پیشرفت دنیا یا تنازل بشر هر دو می تواند مورد خدشه واقع شود. و ما معتقدیم که بشر زمانی به اوج پیشرفت می رسد که معنویت او نیز در قله رشد قرار گیرد که خدای متعال وعده داده است نعمات مادی در زمانی است که بشر همگام با سنت های الهی باشد:

«وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْكُمْ مِدْراراً وَ یَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلى‏ قُوَّتِكُمْ[هود/۵۲] و اى قوم من! از پروردگارتان طلب آمرزش كنید، سپس به سوى او بازگردید، تا (باران) آسمان را پى در پى بر شما بفرستد و نیرویى بر نیرویتان بیفزاید.»