โลกทัศน์ในมุมมองอิสลาม

อิสลามได้มีมาตรการในการรู้จักโลก มวลสรรพสิ่งและแก่นแท้ของศาสนาด้วยกับ 3 วิธีการ ซึ่งแต่ละวิธีการนั้นมีความพิเศษที่เฉพาะด้านได้แก่

1. ความรู้สึกหรือการผัสสะองค์ประกอบที่สำคัญที่สุดคือ การได้ยิน และการมองเห็น

2.สติปัญญา แม้ว่าจะมีขอบเขตจำกัดและวางอยู่บนพื้นฐานหลักสำคัญ แต่ด้วยความมั่นใจสติปัญญาสามารถค้นหาแก่นของความจริงได้

3. วะฮฺยู พระดำรัสแห่งพระผู้เป็นเจ้า สื่อในการติดต่อระหว่างมนุษย์กับพระผู้เป็นเจ้า เนื่องจากพระองค์ไม่อาจสัมผัสได้ด้วยกับผัสสะทั้งห้า

2 ประการแรกเป็นธรรมชาติทั่วไปเพราะมนุษย์ทั้งหลายบนโลกนี้สามารถรู้จักโลก และมวลสรรพสิ่งได้โดยการใช้สองวิธีการดังกล่าว ตลอดจนความเข้าใจเกี่ยวกับกฎเกณฑ์คำสอนของศาสนาก็ใช้ประโยชน์จากสองวิธีการแรกเช่นกัน ส่วนวิธีที่สามนั้นเป็นของกลุ่มชนที่ได้รับการเอาใจใส่เป็นพิเศษจากพระผู้เป็นเจ้า ตัวอย่างที่สมบูรณ์ที่สุดของได้แก่บรรดาศาสดา (อ.)

โดยปกติความรู้สึกนั้นสามารถใช้ได้กับประสาทสัมผัสทั้งห้าในขอบข่ายที่จำกัด และต้องเป็นสิ่งที่สามารถสัมผัสได้จึงจะสามารถใช้ความรู้สึกเป็นสื่อในการเรียนรู้ แตกต่างไปจากวะฮฺยูที่ครอบคลุมไปทั่วทุกในทุกกิจการไม่ว่าจะเป็นเรื่องของความเชื่อ การปฏิบัติหน้าที่ทั้งต่อตนเองและหน้าที่ทางสังคม ตลอดจนความประพฤติและกิริยามารยาท

อัล-กุรอานหลายโองการได้กล่าวถึงสื่อดังกล่าวไว้ อย่างเช่น

โองการที่กล่าวถึงความรู้สึกและสติปัญญา

وَاللّهُ أَخْرَجَكُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لاَ تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَجَعَلَ لَكُمُ الْسَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

และอัลลอฮฺทรงให้พวกเจ้าคลอดออกจากครรภ์มารดาของสูเจ้า โดยสูเจ้าไม่รู้อะไรเลย และพระองค์ทรงทำให้พวกเจ้าได้ยิน มองเห็น และมีหัวใจ (สำหรับนึกใคร่ครวญ) เพื่อพวกเจ้าจะได้ขอบคุณ]

คำว่า อัฟอิดะฮฺ ตามหลักภาษาอาหรับเป็นพหูพจน์ของคำว่า ฟะวาอิด ซึ่งจุดประสงค์ต้องการกล่าวถึง การได้ยิน การมองเห็น สติปัญญา และสามัญสำนึกของมนุษย์ ส่วนในตอนท้ายของโองการ พระองค์ได้สั่งให้มนุษย์ผู้ทำการขอบคุณใช้ประโยชน์จากพลังทั้งสาม (การได้ยิน มองเห็น และสติปัญญา) เนื่องจากความหมายของคำว่า ขอบคุณ (ชุกรฺ) ต้องนำไปใช้กับความโปรดปรานในที่มีความเหมาะสม

เกี่ยวกับวะฮฺยู อัล-กุรอานกล่าวว่า

وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالاً نُّوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ

“และเรามิได้ส่งผู้ใดมาก่อนหน้าเจ้า นอกจากชายผู้ที่เราไดประทานแก่พวกเขา ดังนั้น พวกเจ้าจงถามบรรดาผู้รู้หากพวกเจ้าไม่รู้”

ผู้ที่เคร่งครัดในศาสนาสามารถรู้จักโลกและศาสนาได้โดยการใช้ความรู้สึก แต่โดยปกติแล้วพลังแห่งความรู้สึกนั้นเป็นรากฐานสำคัญก่อให้เกิดปัญญาและความคิด และใช้ประโยชน์จากความคิดเพื่อการรู้จักพระผู้เป็นเจ้า คุณลักษณะ และการงานของพระองค์ ซึ่งพลังแต่ส่วนจะมีประโยชน์ในที่ของมันโดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านการค้นคว้าหาความจริง (การขัดเกลาและการยกระดับจิตใจของมนุษย์จากความผิด และอบายมุขต่าง ๆนั้นเป็นสื่อสำคัญที่ทำให้ได้รับอิลฮาม (การดลใจ) ซึ่งบางคนถือว่าอิลฮามเป็นหนึ่งในสื่อของการรู้จัก)