คุณลักษณะที่ไม่มีอยู่ใน

พระผู้เป็นเจ้า (ซิฟัตซัลบียะฮ์)

“ซิฟัต ซัลบียะฮ์” คือคุณลักษณะซึ่งหากมีในตัวบุคคลใดแล้ว จะทำให้เกิดความบกพร่อง ความน่าตำหนิและความต้องการปรากฏขึ้นในตัวเขา แต่อัลลอฮ์นั้นพระองค์ทรงสะอาด และบริสุทธิ์จากบรรดาคุณลักษณะที่ส่อแสดงถึงความบกพร่องและความต้องการทั้งมวล

เพื่อให้เกิดความเข้าใจอย่างชัดเจน เราจะขอเสนอบางส่วนจากคุณลักษณะเหล่านี้แก่ท่าน

(พระเจ้ามิใช่วัตถุ (ญิสม์)

วัตถุทุกชนิดนั้นต้องการสถานที่อยู่ ดังนั้นถ้าหากอัลลอฮ์ทรงเป็นวัตถุ พระองค์ก็ย่อมต้องการสถานที่อยู่ด้วยเช่นกัน แต่เราได้รับรู้ไปแล้วว่าพระผู้เป็นเจ้าผู้ทรงสูงส่งนั้นไม่ต้องการสิ่งใด เพราะผู้ที่มีความต้องการนั้นย่อมไม่อาจที่จะเป็นผู้สร้าง และเป็นผู้ขจัดความต้องการจากบุคคลอื่นได้                                                                                                                                                        

ดังนั้นพระผู้เป็นเจ้ามิใช่วัตถุ เพราะว่าวัตถุคือสิ่งที่ต้องการสถานที่อยู่

พระเจ้ามิใช่สิ่งประกอบ (มุร็อกกับ)

พระผู้เป็นเจ้ามิใช่สิ่งประกอบ เพราะว่าทุกๆสิ่งที่ถูกประกอบขึ้นย่อมต้องการส่วนประกอบต่างๆ ตัวอย่างเช่น : ยารักษาโรค หรือโลหะผสม ซึ่งได้ถูกประกอบขึ้นมาจากส่วนประกอบต่างๆ ที่มีคุณสมบัติเฉพาะ สิ่งเหล่านี้ต้องการส่วนประกอบทั้งหลาย และหากส่วนประกอบหนึ่งขาดหายไป มันก็ไม่อาจจะประกอบรูปเป็นตัวยา หรือไม่อาจก่อรูปเป็นโลหะตามต้องการได้อย่างเด็ดขาด                                                                                                                                                                  

ในทำนองเดียวกัน ถ้าหากว่าเรือนร่าง (ซาต) ของพระผู้เป็นเจ้า ถูกประกอบขึ้นมาจากส่วนประกอบต่างๆ ก็หมายความว่าพระองค์ย่อมต้องการส่วนประกอบต่างๆ ของตนเอง ทว่าเราได้รับรู้แล้วว่า ความต้องการกับความเป็นพระเจ้านั้นไม่อาจที่จะเข้ากันได้เลย เพราะเหตุว่าความหมายของความเป็นพระเจ้านั้นคือการไร้ซึ่งความต้องการใดๆทั้งมวล

พระเจ้ามิอาจถูกมองเห็นได้ด้วยสายตา

การมองเห็นสิ่งต่างๆ ย่อมขึ้นอยู่กับเงื่อนไขเฉพาะ ส่วนหนึ่งจากเงื่อนไขเหล่านั้น ได้แก่ความเป็นวัตถุ และต้องการสถานที่อยู่ สิ่งใดก็ตามที่ไม่มีคุณลักษณะดังกล่าว เราย่อมไม่สามารถมองเห็นมันได้เลย และเราได้พิสูจน์ไปแล้วว่าพระผู้เป็นเจ้านั้นไม่ใช่วัตถุ และไม่มีสถานที่อยู่ ดังนั้นจึงย่อมเป็นไปไม่ได้ที่สายตาจะมองเห็นพระองค์ได้ ในขณะเดียวกันเราก็ไม่อาจกล่าวได้ว่า สิ่งซึ่งไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตานั้น ไม่มีอยู่จริง เพราะว่ามีสรรพสิ่งจำนวนมากที่สายตาไม่อาจมองเห็นได้ แต่ทว่ามันมีอยู่ (ตัวอย่างเช่น คลื่นกระแสไฟฟ้า) โดยที่เราสามารถรับรู้การมีอยู่ของมันจากร่องรอยต่างๆ ได้                                                 

ด้วยเหตุนี้เอง จึงไม่จำเป็นว่าสิ่งต่างๆ ที่มีอยู่จะต้องมองเห็นได้ด้วยสายตา และเราก็มิอาจกล่าวได้ว่า สิ่งที่ไม่อาจมองเห็นได้ด้วยสายตานั้น ไม่มีอยู่จริง

พระเจ้า ไม่มีความต้องการสิ่งใดๆ ทั้งสิ้น

ถ้าหากในตัวตน (ซาต) ของพระผู้เป็นเจ้ามีความต้องการแล้ว ระหว่างพระองค์และสรรพสิ่งทั้งหลายก็จะไม่มีความแตกต่างกันแต่ประการใด หมายความว่าในทำนองเดียวกันกับที่สรรพสิ่งต่างๆ มีความต้องการยังสิ่งอื่นจากตนเอง และจำเป็นที่สิ่งนั้นจะต้องช่วยขจัดความต้องการให้หมดไปจากพวกมันได้ พระผู้เป็นเจ้าก็เช่นเดียวกัน หากพระองค์ทรงมีความต้องการในปัจจัย พระองค์ก็จะต้องมีลักษณะเช่นว่านั้น นั่นก็คือพระองค์ย่อมต้องอาศัยพระเจ้าองค์อื่น เพื่อให้พระเจ้าองค์นั้นช่วยขจัดความต้องการของตน ด้วยเหตุนี้เองจำเป็นที่จะต้องกล่าวว่า        

“โดยพื้นฐานแล้ว ความต้องการกับความเป็นพระเจ้านั้นเป็นสิ่งที่ขัดแย้งกัน เพราะว่าพระเจ้า คือผู้ที่สามารถขจัดความต้องการทุกๆ ประการได้ และบุคคลซึ่งตนเองยังเป็นผู้มีความต้องการปัจจัย ดังนั้นเขาจะไปขจัดความต้องการของบุคคลอื่นได้อย่างไร ?”

คัมภีร์ อัล กุรอาน ได้ชี้ให้เห็นถึงประเด็นดังกล่าวนี้ว่า

يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ

“โอ้มวลมนุษย์เอ๋ย ! พวกเจ้าเป็นผู้ยากไร้ (และต้องพึ่งพา) ยังพระผู้เป็นเจ้า ในขณะที่พระผู้เป็นเจ้านั้น พระองค์ทรงร่ำรวยยิ่งนัก อีกทั้งทรงได้รับการสรรเสริญ” (ซูเราะฮ์ ฟาฏิร / อายะฮ์ที่ 15)