ترجمہ و تفسیر سورت النساء (مدنی) تیجاحصہ
اے ایمان لیائے لوکو پھرو ٹُرو ہتھیاری ہوکے ٹکڑی ٹکڑی بھاویں
کَٹھے جد ھر کدھرے جانا ہووے۔
پچھانہہ پچھانہہ وی رہنے والے ہین تہاڈے وچ ای، تے جد ڈاہڈا ویلا
آوے اوہ ایہہ آکھن کرم اللہ نے کیتا اوہناں دے سنگ ناہ ساں۔
تے جے فضل تہاڈے اُتے اللہ کر دیوے آکھن نال کدے اج
ہوندے تے ہتھ رنگدے۔
نال تہادے حَب جویں ناہ ہے اوہناں نوں (مال غنیمت نال ای ہے
وے)۔
تے اللہ دی راہ لڑن اوہ جیہڑے لوبھ اجو کا چھڈ کے، کل دا لوبھ وہا جِن،
جیہڑا اللہ دی راہ لڑیا قتل ہویا یا قتل اس کیتا اجر بھنیرا اس نوں دیساں۔
کیہ ہویا جے؟ کیوں ناہ لڑدے رب دی خاطر، مرداں، زالاں جایاں
وچ دے، اوہناں کمزوراں دی خاطر جیہڑے کہندے ربا سانوں اس وستی
توں لے کے چل کدھرے ڈاہڈے ظالم لوک ایتھے دے اپنے ولوں کر اساڈا، ہتھ
پھڑ کوئی اپنے ولوں کر اساڈا حامی کوئی۔
ہے ایمان جنہاں دے اندر اوہ اللہ دی خاطر لڑدے، تے انکاری
طاغوتے دی خاطر لڑدے، اس کرکے شیطانی ٹولے تے چڑھ جاؤ، بے شک دا
شیطانی ہوندا اے کمزورا۔ (٧٦)
لوک نہیں اوہ چیتے تینوں، اساں جنہاں نوں ایہہ کہیا سی اک دوجے تے
ہتھ ناہ چاؤ، ہاں نمازاں پڑھدے جاؤ، ہاں زکاتاں دیندے جاؤ، جد لڑن
ضروری ہویا اوہناں وچوں کجھ اِنج ڈردے بندیاں کولوں جویں خدا توں
ڈرنا سوبھے، اوہ تاں اس توں وی ودھ ڈردے تے ایہہ کہندے ربّا کیوں
ایہہ بھیڑا ساڈے لیکھے لکھیا، کیوں ناہ مہلت ہور اسانوں ہے توں دِتی، دس
اوہناں نوں، دنیا دی ایہہ پونجی چار دناں دی تے چھیکڑا ای بہتر ہے وے
اس دے واہتے خوف خدا دا جس دے اندر، حق ناہ سُوتر بھر کسے دا مر سی۔ (٧٧)
جیہڑی تھاں وی ہو سو، آ پھڑے گی موت تہانوں، بھاویں پکے پکے
بُرجاں وچ ای ہووو۔
اوپرے لگدے لفظ:
٭لوبھ: لالچ، ٭حامی: ساتھی، ٭طاغوت: شیطان ٭سوبھے: چنگا لگے، ٭مہلت: ڈھل،
جے وَل ویلا آجاوے نیں، آکھن ایہہ اللہ دے ولّوں تے جے ماڑا ویلا
آوے آکھن ایہہ وے تیرے ولوں، کہہ دے سب کجھ اللہ ولّوں، کیہ اہناں
لوکاں نوں ہویا گل ناہ پیندی ہے نیں پلّے۔
سَوکھت جھولی پَیندی جیہڑی سمجھو اللہ ولوں، پیندی اوکھت جیہڑی
پلّے، پیندی سمجھو اپنے کرتوتاں توں، اساں رسول بنا کے تینوں ہے لوکاں
ول گھلیا، تے اس بارے اللہ آپ گواہ ای کافی۔
منّی جس نے پیغمبر دی، سمجھو اوس خدا دی منّی اے پر جیہڑا منہ چا
موڑے ( اوہ پیا موڑے ) اوہناں دا رکھوال بناکے اساں ناہ گھلیا ہے وے
تینوں۔ (٨٠)
مَن ٹُرنے وی کہندے نیں اوہ (تیرے اگے) تیتھوں ہَٹ کے،
ٹولی کوئی راتیں جاکے ایہناں وچوں اُلٹ ترے توں دے صلاحیں ایہہ
سب راتل کانا پھوسی اللہ لکھدا جاندا ہے وے، چھڈ اوہناں نوں رکھ
توکل اللہ اُتے، اللہ کافی کم سرچاہڑا۔ ( ٨١)
کیوں ناہ سوچن ایہہ قرآنی دَسّاں بارے، جے ایہہ ہوندا غیر اللہ دا،
پٹھیاں سِدھیاں تھاں تھاں اس وچ لوکی لبھدے۔
ہتھ آون نے جے گل کوئی ڈر اڈر دی اس نوں تھائیں تھائیں کر
دے، جے گل اِنج دی کول پیغمبر دے اوہ کھڑدے یا اپنے امری دے
کول ای تہہ تائیں اپڑیندے لوک گویڑی، تے جے حال تہاڈے اتے
فضل تے رحمت رب ناہ کردا تھوڑے ول ای شیطانے دے پچھے لگنوں
رہ جانے سن۔
اس کرکے اللہ دی راہے آبھڑن ول۔
اوپرے لگدے لفظ:
٭رکھوال: راکھے، ٭راتل: رات نوں ہوون والی، ٭توکل: بھروسہ
توں تے ذمہ اپنا لینا ہاں ایمانی لوکاں نوں آہر اس دا دے توں، ہو
سکدا اے کفروناں دا اللہ زور تروڑے، بے شک اللہ ای اے ڈاہڈے
زوراں والا سب توں ودھ نکیلن والا۔
چنگے کم کسے دے بارے بنے وچولا جیہڑا اس چنگیائی دا پھل پا سی،
ماڑے کم کسے دے بارے بنے وچولا جیہڑا پھل اپنی کیتی دا پا سی، اللہ
سبھناں توں سترانا (٨٥)
جی آیاں نوں جدوں تہانوں کوئی آکھے، آکھو جی آیاں نوں کولوں ہور
ودھا کے، نہیں تاں اوناں تے پرتاؤ، بے شک اللہ ہے ہر گل دا کھاتا رکھدا۔
بن اللہ معبود ناہ کوئی روز قیامت کھٹیاں اوس تہانوں کرنا، شک ناہ
کوئی، اللہ نالوں گل ودھیری کس دی سچی۔ (٨٧)
ہوگیا اے کیہ تہانوں تُسیں منافق لوکاں اُتوں دو دھڑیاں وچ پاٹ
گئے او حالاں اللہ اوہناں دے کرتوتاں پاروں اوہناں نوں سی مگروں لاہیا،
کویں تہاڈے کولوں ممکن اللہ آپ جنہاں نوں راہوں چِکیا ہووے
اوہناں نوں لے آؤ راہ تے، چیتے رکھو اللہ ولوں راہ جہناں تے بند ہو
جاوے اوہناں واہتے رستہ کھولن والا کیہڑا۔
اہناں دی تے ایہہ تمنا، توں وی اوہناں دے وانگوں ای کافر
تھیویں، تے ہوجاؤ سارے اِکّو اوہنا وچوں توں کسے نوں اوناں چر ناہ
ساتھی آکھیں، ہجرت اوہ کرن ناہ جد تک اللہ والے پاسے، جد کر کنڈ بھواون
اِس توں، پھڑ لوو نیں، مار دئیو نیں، جتھے کدھرے وی ہتھ آون اوہناں
نوں ناہ سنگ رلاؤ ناہ اوہناں نوں بانہواں جانو۔
اوپرے لگدے لفظ:
٭نکیلن والا: روکن والا، پھڑن والا، ٭سترانا: قدرت رکھن والا ٭کھٹیاں: کمائیاں،
ہاں ولاؤ اوہناں تائیں سنگ، جنہاں دا نال اوہناں دے، نال جنہاں
گٹھ جوڑ تہاڈا، اوہناں نوں وی کول تہاڈے جو آجاون، تے ناہ دل کھلون
جنہاں دے جے اوہ لڑن تہاڈے ولوں یاں اپنے ای لگیاں ولّوں، جے رب
چاہندا اوہ اوہناں نوں ایناں زبر تہاڈے نالوں کرسکداسی جے اوہ بھِڑدے
نال تہاڈے، اس کرکے جے آپ تہانوں چھیڑن ناہیں ناہ بھِڑن اوہ نال
تہاڈے، سگوں صلح دی بھانجی پاون، اللہ اوہناں نال بھڑن دے راہ
تہانوں پاوے ناہیں۔ (٩٠)
انج دے وی کجھ لوک ملن گے جیہڑے صلح صفائی رکھ کے رہنا
چاہن نال تہاڈے، قوم اپنی دے نال دی اودھر، جد کرے پر بھنڈی
جاگے، اس دے وچ اوہ کُد پَیندے نیں، جے تہانوں حال تہاڈے تے ناہ
چھڈن، ناہ صلح دی بھانجی پاون، ناہ اپنے ہتھاں نوں روکن، پھڑلوو نیں، مار
دئیو نیں ڈھائے جتھے وی چڑھ جاون، اِنج دیاں تے ہتھ چکنے دی ساڈے
ولوں کھلی چھٹی۔ (٩١)
مومن نون مومن ای مارے ایہہ ناجائز، ہاں بھلیکھے دی گل وکھری،
نال بھلیکھے وی مارن تے مومن باندا چھڈنا لازم، تے جو وارث اوہناں اگے
رِیتل چَٹی اوہ بخشن تاں گل وکھری اے، جے اوہ ویری قوموں ہوکے
مومن ہووے مومن باندے دی چُنڈ چَھڈے، جے گٹھ جوڑی قوموں
ہووے فیر رواجی چُنڈ چھڈائی وارثیاں نوں دینی بن دی، نالے مومن
باندا چھڈنا، ہاں جیہڑا ناہ اپڑ آوے، دو مہینے روزے رکھے اوہ سواہرے۔
اللہ ولوں ایہہ توبہ اے اُسدی، بے شک اللہ آپ علیم حکیم اے۔ (٩٢)
اوپرے لگدے لفظ:
٭ولاؤ: باز آؤ، رُک جاؤ، ٭زبر: طاقت والا، ٭باندا: غلام، ٭چُنڈ چھڈے: آزاد کرے ٭سواہرا: چنگا
پر دیدہ دانستہ مومن نوں جو مارے، ہے جزا جہنم اُس دی، اوہ رہوے
گا اوسے وچ ای، غضب اللہ دا اس تے پَیسی نالے لعنت اُس دی، رب
عذاب بڑا ای وڈّا اس دے واہتے کٹھا کر سی، اے ایمان لیائے لوکو جد اللہ
دی راہے نکلو پتہ نواں سب کرکے نِکلو، جو سلام علیک تہانوں آپوں آکھے
اس نوں ایہہ کدے نہ آکھو توں ناہ مومن، جے دنیا دی لوڑ تہانوں کٹکاں
اللہ کول خزانے، سی تسیں وی پہلاں اوہناں دے وانگوں ای اللہ کرم
تساں تے کیتا، ایسے کرکے چھان پھٹک کرلینی چنگی جو کجھ کردے
رہندے ہے اوہ اللہ نوں معلوم او سارا۔ (٩٤)
اکی وٹّے کدے ناہ تُلدے مار پتھلّے بے عذرے جو بیٹھے رہندے
پر مومن کہلاندے ہے نیں، تے اوہ جیہڑے رب دی راہے دولت لاکے،
جاناں لاکے رہن جہادے جُٹے مالیں جانیں رب دی راہ جہادے جٹے
ہویاں دا ہے درجا اُچا، اوہناں نالوں جیہڑے مار پتھلے بہندے تے اللہ دا
ہر وعدہ ای سُچا ہے وے، اجر وڈیرا اللہ دے کے ہے مجاہد لوکاں تائیں
نِٹھلاں توں وڈیاندا۔
درجے بخشش، رحمت سبھّے اس دے ولّوں، بے شک اللہ آپ غفور
رحیم اے۔
اپنیاں جاناں نال جنہاں سی ظلم ای کیتا، ( پر ناہ ہجرت کیتی) جان
فرشتے جد اوہناں دی قبض کرن دے ایہہ پُچھن گے ''آخر کیہ تہانوں
وگّی'' اوہ آکھن گے '' اسیں ہِینے کمزورے ہے ساں دنیا اُتے'' اوہ پچھن
گے کیہ خدا دی دنیا اینی کُھلّی ناہ سی؟ کُوچ تُسیں کِدھرے کرسکدے ایہہ
بہانے ساز، جنہاں دی ٹیک جہنم تے، اوہ ڈاہڈی بھیڑی ٹیک اے۔
اوہناں لوکاں دی گل وکھری، کمزوری توں جیہڑے مرداں زالاں
بالاں کول وسیلہ ناہ سی کوئی، تے نہ کدھرے ہے سن جانے جوگے۔
اوہناں بارے ہوسکدا اے اللہ کرے معاف اوہناں نوں کیوں جے
اوہ معافی دینے بخشش کرنے والا ہے وے۔(٩٩)
اوپرے لگدے لفظ:
٭بے عذرے: بنا کسے بہانے دے، ٭پتھلے: چونکڑا، ٭ہینے: ماڑے، ٭ٹیک: تھاں،
اللہ دے رستے وچ ہجرت کرنے والے نوں ٹھاہراں دی تھوڑ ناہ
ہوسی نہ رزقے دی تنگی، اللہ تے رسول اس دے وی خاطر جس نے گھر در
چھڈیا ہجرت کیتی، اس حالت وچ مرنے اُتے اجر اس کم دا اللہ دے ول
واجب ہویا، بے شک اللہ آپ غفور رحیم اے۔ (١٠٠)
ویکھو، واہنڈے جاندا ویلے حرج ناہ کوئی ہے نماز چھیڑی پڑھنی،
ڈر ہووے کافر فتنہ پیدا کر سن، شک ناہ کوئی کافر دشمن ہین تہاڈے
کھلم کھلے۔
توں وی جے اوہناں وچ ہوویں اتے نماز پڑھاندا ہویا، تاں اک ٹولہ
تیرے نال صلاتی ہووے پر ہتھیاری ہوکے، تے جد سجدے اوہ دے
بیٹھن اوہ پچھیرے ہوجاون تے دُوجا ٹولہ اگے آوے جس ناہ سجدے دتے
ہوون تے اوبھی ہُن تیرے سنگ صلاتی ہوون، اسلحہ لاکے نالے ہور
بچاوٹ کرکے، کفروناں دی خواہش ایہوا اپنے اسلحے تے نِک سُک توں
غافل تھیوو تے اوہ ٹُٹ کے پَین تساں تے اکو واری، پر ناہ بھار تہاڈے
سر تے جے بارش بیماری پاروں اس نوں اَوکھی کار سمجھ کے ہتھیاری ناہ
تھیوو اے، پر مُڑوی رہوو چوکنے بے شک اللہ رکھیا ہویا کفروناں دے
واہتے ہے وے اک عذاب خواری والا۔
سجدے دے لینے توں پچھے ذکر اللہ دا کردے جاؤ کھلے کھلوتے، بیٹھے
لیٹے ( ہر ویلے ای) افراتفری مُک جانے تے پڑھو نماز (مکمل) ٹر کے بے
شک مومن لوکاں واہتے ویلے سردی ہے نماز اس لازم کیتی۔
اوپرے لگدے لفظ:
٭چھیڑی: ادھی، تھوڑی ٭صلاتی: نمازی، ٭پچھیرے: پچھے، ٭بچاوٹ: حفاظت،
کفروناں دا پچھا کردے ڈھل مٹھ کولوں کم لوو ناہ جے تکلیف تہانوں
ہوسی، اوہناں نوں وی انجے ہوسی جویں تہانوں ہوسی ایدھر آس تہانوں
رب دی، اوہناں نوں ایہہ آس ناہ کوئی، بے شک اللہ آپ علیم حکیم اے۔
بے شک اساں کتاب اتاری ہے ول تیرے حقی سچی تاں جے توں
مطابق اس دے علم اساں جو تینوں دتا، لوکاں وچ نیاں بھگتاویں، بد عہداں
دا توں ناہ اکا ہے دَھڑیالی ہونا۔ (١٠٥)
اوٹ اللہ دے کولوں منگ توں ،بے شک اللہ اوٹاں دیوے، رحم
دکھاوے۔
اوہناں دی ناہ کرو وکالت ہے دلاں وچ کھوٹ جنہاں دے، بے
شک اللہ دھوکھل پاپل لوکاں نوں ناہ لاگے لاندا۔
لوکاں کولوں ایہہ لکاوٹ کرسکدے نیں اللہ کولوں تے ناہ ہے
لکاوٹ ممکن، اوہ تاں کول اوہناں دے ہوندا جد اوہ راتیں گوشے کردے
اللہ نوں ناہ بھاون والے، تے اللہ دے گھیرے وچ نے عمل اوہناں دے
سارے۔
ویکھو ایہہ تسیں ای ہے اوس اس دنیا وچ، انج دیاں دی اج وکالت کرنے
والے اے، پر روز قیامت کیہڑا اوہناں ولّوں جھگڑا کرسی نال اللہ دے یا
اوہناں دی کر سی وکالت۔
جس نے بھَیڑا کم کوئی کیتا ظُلم اپنے تے کیتا، پر مُڑ اوس معافی اللہ کولوں
منگی، اوہ غفور رحیم ای اللہ نوں ویکھے گا۔(١١٠)
اوپرے لگدے لفظ:
٭دھوکھل: دھوکہ دیون والی، ٭پاپل: گناہ کرن والے،
نویں کمنٹس