انتقاد پروفسور کردوانی به طرح های آبرسانی کشور

مشهد- ایرنا-چهره ماندگار علم جغرافیای کشور و پدر کویر شناسی ایران با انتقاد از طرح های آبرسانی اظهار کرد: برخی از این طرح ها در کتاب 'طرحهای تخیلی بزرگ برای ایران بزرگ' در بوته نقد گذاشته شده است.

انتقاد پروفسور کردوانی به طرح های آبرسانی کشور

پروفسور پرویز کردوانی روز دوشنبه در نشست تخصصی بحران آب و مصائب سرزمین بدون آمایش در دانشگاه آزاد مشهد گفت:یکی از این طرح های تخیلی ایجاد یک کانال قابل کشتیرانی از خلیج فارس تا دریای مازندران است.

وی اضافه کرد: بر همه این طرح ها نقد نوشته ام و معایب آنها و امکان اجرایشان را بررسی کرده ام؛ به طور مثال در موضوع دریاچه ارومیه می گفتند که دریاچه ارومیه احیا می شود و ادعای من این بود که نمی شود و سرانجام هم نشد و هم اکنون اعتبار احیای این دریاچه قطع شده است.

وی اظهار کرد:‌از 30 سال پیش در کتابهایم بحث غارت آب، نشست زمین و شوری چاهها را هشداد داده ام که هنوز هم موجود است اما کسی به آنها توجهی نکرد.

کردوانی، گفت: مدلها در ایران به کلی غلط است چون مدل نشان می دهد که می شود کارهای غیر ممکن را انجام داد در حالی که در عالم واقع این امور غیر ممکن است مثل این که کسی مدلی طراحی کند که آب مشهد به گیلان انتقال یابد در حالی که مشهد اصلا آبی ندارد که به گیلان منتقل شود.

وی گفت: یکی از طرحهای عنوان شده تغییر آب و هوا و باروری ابرهاست که علیه آن شکایت کردم و این طرح محکوم شد چون در ایران غلط است و در دنیا دیگر کسی برای استحصال آب از باروری ابر استفاده نمی کند بلکه برای رفع مه در فرودگاهها استفاده می کنند.

او افزود: طرح دیگر پمپاژ آب از خلیج فارس به سه نقطه پست ایران از جمله چاله جازموریان و دشت کویر و ایجاد دریا بود و فرض این طرح این بود که وقتی دریا به این مناطق گسترش یافت آب، تبخیر و هوا مساعد می شود در حالی که بارندگی مازندران هم از تبخیر آب خزر نیست و اگر کوه طالش و البرز نبود آنجا هم بارندگی نمی بود و دلیل آن هم این است که چابهار که در کنار دریاست تنها 100 میلی متر بارندگی در سال دارد.

وی گفت:علت بارندگی در گیلان و مازندران هوای پر فشار سیبری است که بر روی دریای خزر می آید و به سمت تهران که رانده می شود در مواجهه با البرز دچار بارندگی می شود و اگر این گونه نبود آنجا هم بارندگی رخ نمی داد.

وی گفت:طرح دیگر، شکافتن کوه البرز به شکل ذوزنقه ای شکل بود تا رطوبت به سوی دیگر البرز و حتی تا اصفهان انتقال یابد و آب و هوا را تغییر دهد.

او با تاکید بر اینکه مسئولان باید فکر تغییر آب و هوا را از مخیله خود بیرون کنند افزود:طرح های دیگری چون بزرگترین آبراه جهان از بندر ترکمن تا بندر تیاب، طرح جنگل و کمربند سبز، طرح ایران رود که طرح انتقال آب از بندر ترکمن به بندر جاسک بود و نیز طرح باران مصنوعی هم طرحهای دیگری بود که همگی غیر ممکن و ناشدنی است .

کردوانی گفت:در سال 1332 در کتاب منابع و مسایل آب در ایران در صفحه 232 گفته ام که حفر بی رویه و غیر مجاز چاه، غارت آب است و گفتم که اگر وزارت نیرو درباره مسدود کردن بسیاری از آنها از جمله در رفسنجان اقدام نکند محیط زیست ایران در خطر است.

وی تاکید کرد:آنچه که باعث شد ما به این نقطه نابودی برسیم در درجه اول حفر چاههای نیمه عمیق و عمیق بود به طور مثال در سال 1343 در جهرم در عمق 34 متری می شد به آب رسید اما هم اکنون باید 600 متر زمین را حفر کرد و عمق چاههای شهریار هم از 10 متر به 250 متر رسیده است.

او گفت: 2 تکنولوژی دیگر یعنی کانال های آب و شیر آب و شلنگ هم به کمک چاههای عمیق و نیمه عمیق آمدند و سیاست توسعه گرایی مطلق هم مزید بر علت شد و کشور از لحاظ منابع آب به وضعیت کنونی رسید.

وی افزود:در حالی که از 70 سال پیش اروپائیان ازآب باران استفاده می کردند در استان مازندران که بارش خوبی دارد 90 درصد آب مردم از منابع زیر زمینی تامین می شود.

او با انتقاد از عملکرد نمایندگان مجلس شورای اسلامی که به جای توجه ویژه به محیط زیست کشور و حوزه های انتخابیه بیشتر به آرای مردمی توجه کردند، گفت که این شرایط موجب شد تا بدون توجه به منطق آمایش سرزمینی صنایع آب در نقاط خشک و کم آب ایجاد شود یا بر تعداد چاههای عمیق کشور اضافه گردد.

وی با تاکید بر توسعه پایدار افزود:در شهر کوچکی مثل گرمسار 14 دانشگاه ساخته شده به گونه ای که هر خانه ای یک دانشجو دارد اما پنبه که محصول کشاورزی این شهر است و باید در آبان ماه برداشت شود را کسی نیست که بچیند چون همه دانشجو شده اند و در موضوع آب هم همین اتفاق یعنی توسعه ناپایدار و بی رویه اتفاق افتاده است.

کردوانی گفت: کویرها در عین حال خیلی نعمتهای بزرگی هم هستند و خیلی از مواد شوینده، شیشه، باروت و نفت از کویر استحصال می شود.

امروزه مشکل دسترسی به منابع آب شیرین یکی از مسایل مهم در بسیاری از کشورها به شمار می رود که ایران نیز از این امر مستثنی نیست. 15 درصد از مساحت ایران از پوشش گیاهی برخوردار است و بیش از 85 درصد کشور جزو مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود؛ از این رو انتظار بروز بحران آب در کشور وجود دارد و این امر روز به روز ابعاد پیچیده تری می یابد.

در همین حال کارشناسان حوزه آب کشور نیز بحران آب در ایران را جدی دانسته اند و معتقدند اگر صرفه جویی و فرهنگ سازی در زمینه کاهش مصرف آب در جامعه نهادینه نشود در 25 سال آینده ایران به بیابانی خشک تبدیل می شود.

ایران در آینده به بیابانی خشک تبدیل می شود؛ این اظهار نظر تخصصی یک کارشناس مسایل آب و محیط زیست است که پتانسیل آبی ایران را تا میزان تقریبی 110 میلیون متر مکعب دانسته و توضیح می دهد:برخی متخصصان ملی آب پتانسیل آبی ایران را به اعدادی حتی تا سطح 90 میلیون متر مکعب می دانند. یک مدیریت صحیح اقتضا می کند که به صورت تقریبی 40 درصد این آب برای مصرف انسان در کشاورزی، تولید و مصرف مستقیم برداشت شود و دیگر میزان آب برای تداوم چرخه های زیستی در طبیعت باقی بماند، تالاب ها و دریاچه ها را تغذیه و منابع زیر زمینی را تجدید کند و مانع تخریب قدرت حفظ آب در دشت ها شود اما متاسفانه مردم ایران به جای آنکه 40 درصد (که در بدترین شرایط نباید بیش از 60 درصد باشد) به میزان تقریبی 90 درصد پتانسیل آبی را مصرف می کنند و اینگونه فروپاشی منابع آب و به دنبال آن طبیعت به وقوع خواهد پیوست البته این روندی محسوب می شود که از دهه 40 با ورود موتور پمپ و طرح های بزرگ آبی در کشور شروع شده و در سه دهه اخیر شدت یافته است و این زیاده روی در مصرف به دلیل رواج رویکردی مبنی بر اینکه آب منبع ثروت قابل توزیع بی نهایتی است، به وجود آمده است.