تربیت در عین كار:

این همه كوشش، دقت‌گذاری حضرت فاطمه (سلام الله علیها) درباره‌ی فرزندان بخاطر آن نبود كه او را فراغی و آسایشی فوق‌العاده بود. او این خدمات را در كنار دیگر مشاغل شخصی و اجتماعی، آن‌هم در آن برهه از زمان انجام داد. داشتن تصویری از وضع حیات در آن روزگار، مخصوصاً در دورانی كه فقر و ناداری هم حكومت كند، خود عظمت كار او را بیشتر نشان می‌دهد.

او زنی است جوان، مادر چند كودك خردسال، در خانه‌ای زندگی می‌كند كه محقر است، آب را از بیرون باید به خانه بیاورد و از مسافتی نسبتاً دور، گندم یا جو را باید شخصاً با دستاس آرد كند، خود باید آن‌را خمیر كند، و نان بپزد، خود باید لباس خود و فرزندان را بشوید، با هیزم آتش درست كند، و با دهان در آن بدمد تا آتش شعله‌ور گردد، خود خانه را جارو كند، شمشیر خونین امام علی (علیه السلام) را بشوید، محیط را برای آرامش امام علی (علیه السلام) ساكت سازد. به زنان مدینه درس و مسأله‌ی دینی بیاموزد، گاهی هم به زخم‌بندی مجروحان جنگی بپردازد، كارهای دستی چون پشم‌ریسی را انجام دهد تا كمكی برای زندگی مشترك باشد، به حق‌طلبی برود، به مبارزه بپردازد و. . .

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نشان داد كه انجام وظایف مادری با آن امور متناقض نیست، در عین كثرت مشغله می‌توان فرزندانی شایسته تربیت كرد و به گفته‌ی دكتر بنت الشاطیء می‌توان چون چشمه‌ای شد كه از سینه‌ی كوهی بجوشد و با خود هزاران گوی و گوهر زرین و سیمین بیرون بریزد، پذیرش خدمات خانوادگی مانع از خدمات اجتماعی و سیاسی نیست و بالعكس.

حاصل تربیت:

حاصل تربیت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در محیط خانه، فرزندانی است صاحب فضیلت‌های بسیار و متعدد و در محیط بیرون، زنانی است عفیفه و كم‌نظیر كه هر كدام چراغ و مشعل هدایتی برای دیگر زنان در دنیای اسلام بودند. اما در آنچه كه به فرزندان مربوط می‌شود، اصل تربیت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را لااقل از سه دید بررسی می‌كنیم.

1 - در جنبه‌ی شخصیت:

او فرزندانی تربیت كرد كه هر كدام از آنها در جنبه‌ی شخصیتی انسانهایی آزاد، مستقل، با روحیه، و دارای سلوك و رفتاری هستند كه توجه به هر كدام از آنها آدمی را به یاد آیه آیه‌های قرآن می‌اندازد. به دست نورانی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) شیرمردان و شیرزنان شجاع، با عرضه و قهرمان پدید آمدند، كه دارای عزت نفس، اعتماد بنفس و به دور از فرومایگی و تن دادن به ذلت‌ها بودند.

فرزندان حضرت فاطمه (سلام الله علیها) همگی شجاع، با اراده، از نظر روحی قوی، فدائی اسلام و قرآن بودند. این درك و اراده را داشتند كه در مواقع حساس به یاری انسانهای مظلوم و اسلام مظلومتر بشتابند. كسانی بودند كه آخرین قطره‌ی خون را دادند، ولی در برابر ناحقی و ستم سرفرود نیاوردند.

2 - در جنبه‌ی حركت‌آفرینی:

حاصل تربیت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) پرورش نسلی بود حركت‌آفرین و زندگی‌ساز، نسلی كه هر كدام مشعل هدایتند وچراغ فرا راه حیات همه‌ی انسانها و سیاستمداران راستین هستند. فرزندان حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در تاریخ حیات اسلامی مردم، موجها آفریدند و كشتی اسلام را كه گاهی شدیداً، در تلاطم و در حال غرق شدن بود، از خطر نجات دادند.

- حسن بن علی (علیه السلام) را ببینید كه در چه شرایطی و چگونه با نرمش قهرمانانه و تاریخی خود زحمت صلح را بخود خرید ولی نابودی اسلام و فنای توان مسلمین را پذیرا نشد. صلحی تاریخی كرد كه زمینه‌ساز قیام‌های بعدی بود و خود، شهید صلح به نفع اسلام شد.

- حسین بن علی (علیه السلام) را بنگرید كه با قیام جانانه‌ی خویش، از خون دل خود گذشت تا در رگ‌های مسلمانان خمود و جامد، خونی جدید وارد سازد و آنها را علیه ستمگران و عیاشان به مبارزه وادارد و خانه‌ی ستم را ویران كند والحق كه با این قیام چه نصیبی وافر برای اسلام فراهم آورد.

- زینب (سلام الله علیها) را ببینید كه زبانش چون جلادی برای ابن زیاد و یزید بود و هم‌چون شمشیر امام علی (علیه السلام) برّائی داشت - با سخنان خود در كوفه و شام زلزله در اركان خصم انداخت و دنیای دشمن را به حركت و عصیان علیه نظام خودشان وا داشت. و به همین گونه بود كلثوم و در كل حاصل تربیت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) .

3 – در خدمت به اسلام:

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) خادمانی ارزنده و راستین برای اسلام تربیت كرد. كه بقای اسلام را تضمین كردند و جمله‌ی معروف: (الإسلام نبویّ الحدوث و حسینیّ البقاء) خود نمونه‌ای از آن است. اینان به گونه‌ای پرورش یافته بودند كه دشمنی اسلام را نمی‌پذیرفتند و اعمال خلاف اسلام را طرد و نهی می‌كردند، از سر و جان مایه می‌گذارند تا اسلام زنده بماند.

در تاریخ اسلام دیدید كه چگونه با معاویه ستیز می‌كرد، آن دیگری با پسرش یزید، آن سومی حامل پیام شهادت شد، آن چهارمی افشاگر مفاسد بنی‌امیه و همه‌ی آنها پشتوانه‌ی انقلاب اسلامی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) كه كوشیدند اركان فساد و آلودگی را متزلزل سازند و مردم را به حقایق پشت پرده‌ی حكومت آشنا نمایند و نشان دهند آنچه خلفا عرضه می‌دارند، اسلام نیست.

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بانوی بزرگی بود كه توانست نسل امام تربیت كند و فرزندانی شهادت‌طلب و فدائی، این كه در مواقع حساس و لازم از جان خود برای اسلام مایه بگذارند و جلو مقاصد شوم خصم را بگیرند. نسل حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نسل شهید است؛ زیرا همه‌ی آنان در راه اسلام خود را فدا كردند و فراموش نكنیم حضرت فاطمه (سلام الله علیها) خود شهیده‌ی اسلام است و شوهرش نیز شهید مسجد و محراب.