در طریق تربیت:

اما در طریق تربیت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) توجه به شرایط و عوامل، اصول و ضوابطی دارد كه بعنوان نفوذها نقش اساسی را ایفا می‌كنند و ما در این زمینه هم بعنوان عوامل درس‌آموز نكاتی را ذكر می‌كنیم.

1 - محیط و شرایط:

از عوامل مهم تربیت، محیط و شرایطی است كه بعنوان عامل مهم در سر راه رشد است.

نقش محیط در تربیت به میزانی است كه بسیاری از صاحب‌نظران آن را مهم‌ترین عامل از بین همه‌ی عوامل تربیت می‌دانند.

محیط، رنگ‌ده شخصیت و سازنده‌ی خلق و خوی آدمی است و اثر آن را تا بدان حد مهم دانسته‌اند كه گفته‌اند انسان است و محیط او.

دامنه‌ی محیط وسیع و شامل محیط خانه كه مهم است، محیط دامن مادر و پدر كه از آن مهم‌تر است، محیط اجتماعی، شرایط و جو بیرون و. . . و زنی است كه محیط خانه را مدرسه می‌سازد و در آن برنامه‌های تربیت اسلامی را پیاده می‌كند. در كلاس خانه‌اش موضوع تربیت، فرزندانند و و هدف او انسان‌پروری و شهیدپروری، برنامه‌اش قرآن است و سنت، معلمانش رسول الله است و امام علی (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها)، شیوه‌ی آن مهر و محبت است و ارج‌گذاری به وجود فرزندان.

آری خانه‌ی فاطمه (سلام الله علیها) كلاس عالی تربیت است، كلاسی است پر از شور و اخلاص، جو آن سراسر ایمان، پایه‌های آن، حركت، فضیلت، مقصد آن شهامت‌آفرینی، تحت نظارت و رهبری مستقیم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) و دامن عفیف و پر عزت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) طریقه‌ی آن و آموزش‌های صحیح، و تلاش در آن برای انتقال میراث پیامبران، و طبیعی است كه در آن افرادی پدید آیند مهذب، بی‌آلایش و معصوم، وارثان آدم تا خاتم، ثارالله، متعهد و مسؤول، انسان دوست و متعهد، و در راه خدا و در كار جلب رضای خدا.

2 - اصول و ضوابط:

در این كلاس و مدرسه، اصول و ضوابطی حاكمند كه همه‌ی آنها از جانب خدایند و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) صادق و مصدّق آنها را ذكر كرده و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و امام علی (علیه السلام) دو شاگرد مهم و دو ركن این امت آنها را مورد عنایت و استفاده قرار داده و به مرحله‌ی اجرا و عمل می‌گذارند.

تربیت براساس اصل توحید است و ضابطه‌ی ایمان و باوری راستین، اصل جرأت‌دهی و با شهامت‌سازی در این خانه حاكم است، اصل اخلاق و انضباط، اصل تقوا و پاكدامنی، اصل غلبه‌ی حق بر هوای نفس، ترجیح همسایه بر خانه، ترجیح معنی بر ماده. . .

خانه‌ی او خانه‌ی زهد است بگونه‌ای كه دنیا آنها را نفریبد و مالك وجودشان نگردد، بلكه خود مالك دنیا باشند، زرق و برق‌های ظاهری در آن ارزش نداشته باشد. آنچه مهم است و می‌ارزد، رضای خداوند است و همه افرادی كه در این خانه‌اند، بر این اساس و در مسیر این هدف زندگی می‌كنند.

همچنین در این خانه اصل هماهنگی بین زن و شوهر در تربیت فرزندان وجود دارد، اصل اعتدال در امور، اصل سلطه‌ی ایمان، اصل غلبه‌ی اخلاق انسانی بر خواسته‌های حیوانی حكومت می‌كند و مبانی اسلام راستین مورد توجه است و سعی در اعمال اراده‌ی خداوندی و همسانی مشیت خود با مشیت خداوند.

3 - شیوه‌ها و روش:

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) یك مادر است و مادری از سویی مركب از دو عنصر است: عنصر نوازش، و عنصر مهربانی و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) این هر دو را به حد كمال واجد است و این خود زمینه را برای تربیت خوب فرزندان فراهم می‌سازد.

روح مادرانه‌ی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و عطوفت و غم‌خوارانه‌ی او خود سبب پیروی فرزندان است و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از این بابت مصداق این سخن پیامبر است كه:

- خیر نسائكم ألطفهنّ بأزواجهنّ و أرحمهنّ بأولادهنّ [1] - بهترین زنان شما كسانی هستند كه به همسرشان لطیف‌تر و مهربان‌تر و به فزرندان خود رحیم‌تر باشند. یا مصداق حدیث دیگر كه بهترین زنان شما كسانی هستند كه زاینده و زایا، سرپرست و والی، شیرده به فرزندان، دلسوز به آنان، و علاقمند به همسر خود باشند:

خیر نسائكم حاملات، والدات، مرضعات، رحمات بأولادهن، مایلات إلی أزواجهن[2].

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) با فرزندان خود همدم و هم انس است. كارهایشان را زیر نظر دارد و در موارد لازم به آنان تذكّر می‌دهد و یا در مورد كارشان داوری می‌كند. حسنین (علیه السلام) خط می‌نویسند نزد مادر می‌آورند كه بگوید خط كدامشان بهتر است. مادر برای اینكه دلها را نشكند، آنها را به نزد پیامبر می‌فرستد و رسول خدا مجدداً آنها را نزد حضرت فاطمه (سلام الله علیها) برمی‌گرداند. حضرت فاطمه (سلام الله علیها) رشته‌ی گردن‌بند را به زمین می‌ریزید كه هر كدام بیشتر جمع كردند، خط او بهتر است. [3]

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی‌نوشت:

[1] . حدیث نبوی.

[2] . حدیث نبوی.

[3] . بحار، ج 104، ص 309.