بانو اجازه هست که مادر بخوانمت؟                                    این فاطمیه با دل مضطر بخوانمت؟

شخصیت اسلامی از دو راه یافت می‌شود: از راه نسب و از راه حسب و فضایل نفسانی.

شخصیت نَسَبی که اسلام آن را پذیرفته است، تحت تأثیر عوامل مختلفی است:

قانون وراثت، تغذیه از راه مشروع، تأثیر محیط، تأثیر همسر و رفیق، اولاد صالح و غیره در تشکیل چنین شخصیتی نقش دارند.

زهرا سلام الله علیها از نظر قانون وراثت، پدری چون رسول گرامی دارد که به گفته‌ی سعدی، همه‌ی مراتب انسانیت را به کمالاتش پیموده است. همه‌ی تاریکی‌ها به جمالش روشن شده است و همه‌ی صفات او در انتهای خوبی است:

بلغ العلی بکماله کشف الدجی بجماله                                                حسنت جمیع خصاله صلّوا علیه و آله

مادری چون خدیجه دارد که باید گفت اسلام مرهون زحمات آن بزرگوار است. مادری که سه سال، مسلمانان محصور در شعب ابی طالب را اداره کرد و همه‌ی اموال خود را در این راه خرج کرد. مادری که چندین سال در مکه با آن مصیبت‌های کمرشکن ساخت، و دوش بدوش رسول اکرم، اسلام را یاری فرمود و در این راه سنگها به بدن مبارکش فرود آمد، بی‌حرمتیها به او وارد شد، شماتت‌ها در این راه دید و هرچه این اتفاقات بیشتر می‌شد، صبر و استقامت او زیادتر می‌گشت.

و اما از نظر قانون تأثیر غذا:

مورخین نوشته‌اند که وقتی اراده‌ی حق تعالی به خلقت زهرا سلام الله علیها تعلق گرفت، پیامبر گرامی مأمور شد که چهل شبانه روز در کوه حرا به ریاضت دینی پردازد. [1]

حضرت خدیجه در خانه‌ی خود، از مردم گوشه گرفته و به عبادت مشغول بود و پیامبر گرامی در کوه حرا، پس از آن مدت، فرمان آمد که پیامبر به خانه بازگردد. از عالم ملکوت برای آنان غذا آوردند. سپس نور زهرا به حضرت خدیجه منتقل شد.

از نظر تأثیر محیط، زهرا علاوه بر آنکه در دامن مادری فداکار، با گذشت و با استقامت، و در دامن پدری چون پیامبر گرامی پرورش یافت، محیط زندگی او محیط پر تلاطمی بود. مکه با آن مصیبت‌ها و حوادث ناگوار، محیط پرورش او بود. در شعب ابی طالب با آن حوادثی زندگی کرد که امیرالمومنین در نهج‌البلاغه آنجا را برای معاویه چنین توصیف می‌کند:

«شما ما را سه سال در میان آفتاب زندانی کردید، به طوری که بچه‌های ما از گرسنگی و تشنگی مردند، بزرگان ما پوست گذاردند، صدای آه و ناله‌ی زن‌ها و بچه‌ها بلند بود...»

روشن است بچه‌ای که در این چنین محیطی پرورش یابد؛ مخصوصاً اگر مربّی‌ای چون پیامبر گرامی داشته باشد، استقامت او، صبر او و سعه‌ی صدر او زیاد خواهد بود:

ناز پرورده تنعم نبرد راه به دوست                                      عاشقی شیوه‌ی رندان بلاکش باشد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی‌نوشت:

[1] . بحار الانوار، ج 6؛ بیت الاحزان محدث قمی (ره)، ص 5.