يكي از بهترين راهها براي شناختن مدعيٌان دروغين وبرای برملا کردن کید وحیله شیٌادانی که با انگيزه هاي مادّي يا جلب توجه مردم، به دروغ ادعای مهدویٌت می کنند،شناخت اوصاف وویژگی های حضرت مهدی (علیه السلام) است که در روایات زیادی مورد تاکید قرار گرفته است،زیرا اوصافی که درآیات وروایات برای حضرت مهدی (ع)ذکر شده است بر هیچ كس جزءبر خود آن حضرت قابل تطبیق نیست.
مهدی[1] اسم مفعول، به معنی هدایت شده است که از هُدی گرفته شده است، هُدی ضدگمراهی است وبه معنی هدایت وصلاح است [2]کلمه مهدی در قرآن نیامده است ولی در روایات، فراوان استعمال شده است هرچند در بعضی روایات در معنی لغوی بکار رفته است ولی بخاطر استعمال آن در اسماء مانند نامها ی معروف در آمده است چنانچه ابن کثیر این نکته را متذکر می­شودو می­گوید :بخاطر این استعمال زیادی در اسماءاست که پیامبر صلی الله علیه وآله شخصی را که به آمدن آن در آخرالزمان بشارت داده،مهدی نامیده شده است [3]
اصطلاح «مهدی» هنگام اطلاق ،همان «مهدی(ع)» است که پیامبر(ص) به ظهور آن در آخر الزمان بشارت داده است.
شمايل و صفات امام غائب با دقت تمام از زبان پيامبرصلي الله عليه وآله و ائمه عليهم السلام بيان شده است.
شايد فلسفه اين امر به خاطر این است كه با ذكر اين اوصاف، جلوي هرمدعی مهدویٌت گرفته شود واز آنجا كه فراهم آمدن تمام اين صفات و ويژگي ها، كه در روايات اسلامي ذكر شده است، در شخص مدّعي مهدويّت امكان ناپذير است بنابراين باعث مي شود تا دروغ او پيش مردم فاش شود.
درکتابهای اهل سنت روایات فراوانی وجود دارد که در بر گیرنده صفات وویژگیهای رفتاری وجسمی حضرت مهدی علیه السلام است. تعدادی از این روایات را به عنوان نمونه موردبررسی قرار می دهیم .

شباهت امام مهدی(ع) به پیامبر (صلی الله علیه وآله)
همانگونه که نام حضرت همنام جدش رسول الله (صلی الله وآله) است خُلق وخوی اونیز همانندخلق وخوی پیامبر(ص)می باشد.ابن حبان از پیامبرصلی الله علیه وآله چنین روایت می کند که حضرت فرمود :«يخرج رجل من أمتي يواطئ اسمه اسمي وخلقه خلقي .....»[4]کسی از اهل بیت من ظهور می کندکه هم نام من ورفتارش همانندرفتار من است.

پیشانی بلندو بینی کشیده
ابو داوددر سنن خوداز پیامبر صلی الله علیه وآله درباره نسب واوصاف ظاهری وعدالت حضرت مهدی (ع) چنین روایت می کند که فرمودند :« الْمَهْدِيُّ مِنِّي أَجْلَى الْجَبْهَةِ أَقْنَى الْأَنْفِ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطًا وَعَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْرًا وَظُلْمًا يَمْلِكُ سَبْعَ سِنِينَ»مهدی از نسل من است ،پیشانی فراخ ونورانی وبینیش باریک وقلمی است که زمین راا زعدل وداد پر سازد؛چنانکه ازظلم وجور پرشده باشد .[5]

برپاکننده عدالت درزمین
در کتابهای مهم اهل سنت روایات زیادی در باره عدالت محوری امام مهدی (ع)به چشم می خورد از جمله :امام احمدبن حنبل ،این چنین نقل می کند که پیامبر(ص) در روایتی فرمودند:« لا تقوم الساعة حتى يملك رجل من أهل بيتي أجلي أقنى يملأ الأرض عدلا كما ملئت قبله ظلما يكون سبع سنين»[6]قیامت بر پا نمی شودتا اینکه مردی ازاهل بیت من که گشاده پیشانی وبینی باریک وقلمی ،به حکومت برسدوزمین را از عدالت پر سازد ؛چنان که از ظلم پرشده باشد.وهفت سال حکومت می کند.

سرور اهل بهشت
ابن ماجه از پیامبر صلی الله علیه آله نقل می کند که فرمودند : «نحن ولد عبد المطلب سادة أهل الجنة أنا وحمزة . وعلي وجعفر والحسن والحسين والمهدي» [7]مافرزندان عبدالمطلب سروران اهل بهشت هستیم :من وحمزه وعلی وجعفر وحسن وحسین ومهدی .

برتر از ابوبکر وعمر
دربعضی از منابع اهل سنت در حدیث صحیحی تصریح شده است که حضرت مهدی علیه السلام از ابوبکر وعمر برتر است، مانند روایت ابن ابی شیبه ازمحمدبن سیرین که از تابعین مشهور است،که می گفت «برای این امت خلیفه ای خواهدبود که ازابوبکر وعمربراوبرتری ندارند »[8]این حدیث را سیوطی هم از ابی شیبه نقل می کند وگوید این حدیث صحیح است[9]

گشاده دستی
درباره صفت سخاوت وبخشش فراوان امام مهدی (ع)، احادیث فراوانی در منابع اهل سنت آمده است. مسلم نیشابوری در صحیح خود این چنین نقل می کند :ابو سعید می گوید:پیامبر خداصلی الله علیه وآله فرمودند: « مِنْ خُلَفَائِكُمْ خَلِيفَةٌ يَحْثُو الْمَالَ حَثْيًا لاَ يَعُدُّهُ عَدَدًا »[10].«ازخلفای شماخلیفه ای خواهد بودکه مال را(چون خاک)به مردم ارزانی می دارد بدونه اینکه آن رابشمارد».هرچنددر این روایت به نام حضرت تصریح نشده است ولی وقتی در کنار روایات دیگری که همین مضمون با ذکر نام آن خلیفه سخاوتمند بطور صریح بیان شده است، قرا ر می گیرد، مشخص می شود که او کسی نیست جزء حضرت مهدی (ع)که پیامبر (ص)او رابه امتش معرفی کرده وبه ویژگی بخشندگی وسخاوت او اشاره می کند ترمذی در سنن خود ازابی سعید خدری روایت میکندکه پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود: « إن في أمتي المهدي.... فَيَجِيءُ إِلَيْهِ رَجُلٌ فَيَقُولُ يَا مَهْدِيُّ أَعْطِنِي أَعْطِنِي قَالَ فَيَحْثِي لَهُ فِي ثَوْبِهِ مَا اسْتَطَاعَ أَنْ يَحْمِلَهُ»[11]پیامبر فرمود:«مهدی از امت من است .....مردی سوی اومی آید ومی گوید:یامهدی به من چیزی عطاءکن به من چیزی عطاء کن ،بعد پیامبر(ص) فرمودند :«مهدی» تاآنجاکه آن مرد توان حمل مال را دارد در دامن اومی ریزد».

چهره نورانی
یکی از آشکارترین ویژگی امام مهدی علیه السلام که همگان آن را مشاهده می کنند،چهره ی زیبا ونورانی آن حضرت است که از همه زیباتر ونورانی تر است که این نشان ازاین دارد که موعود بشریت در کاملترین شکل بر مردم آشکار می شود .جوینی از پیامبر(ص) نقل کرده است که فرمودند:«المهدی من ولدی ..کان وجهه کوکب دریّ..»[12]مهدی از فرزندان من است،چهراه اش مانندستاره درخشان می باشد.

ظهور درشکل چهل سالگی
سن چهل سالگی سنی است که انسان از لحاظ رشد جسمی به سرحد کمال انسانی می رسدطبق روایات بی شماری از شیعه وسنی امام مهدی علیه السلام در شکل مردی چهل ساله یا نزدیک به چهل سالگی ظهور می کند.قندوزی ازپیامبر صلی الله علیه وآله این چنین نقل می کند :«المهدی من ولدی ابن اربعین سنة»[13]..مهدی از فرزندان من است در شکل چهل ساله می باشد.

[1] .اصل مهدی ،مهدُوی بروزن مفعول بوده واو قلب به یاءشده ودوتا یاء با هم ادغام شدند وضمه دال نیز تبدیل به کسرشد. حميرى، نشوان بن سعيد‌،شمس العلوم و دواء كلام العرب من الكلوم ، محقق/ مصحح: حسين بن عبد الله العمرى- مطهر بن على الاريانى- يوسف محمد عبد الله ،بيروت ،‌دار الفكر المعاصر،‌1420 ه‍ ق ، چاپ: اول ،ج10 ص6896‌
[2].ابن منظور، ابو الفضل، جمال الدين، محمد بن مكرم‌،لسان العرب‌، محقق/ مصحح: احمد فارس صاحب الجوائب، بيروت ،دار الفكر للطباعة و النشر و التوزيع،دار صادر‌1414 ه‍ ق چاپ: سوم ،ج15ص353
[3] . جزرى ابن اثير، مبارك بن محمدابن کثیرجزری،‌ النهاية في غريب الحديث و الأثر‌،‌قم ،مؤسسه مطبوعاتى اسماعيليان ،(بی تا)،چاپ: اول،ج5 ص254
[4] . ابن حبان ، محمد بن حبان بن أحمد أبو حاتم التميمي البستي ،صحيح ابن حبان ،تحقيق : شعيب الأرنؤوط بيروت ،مؤسسة الرسالة ،1414- 1993چاپ دوم ،ج15 ص237
[5] . سجستاني الازدی، أبو داود سليمان بن الأشعث السجستاني،سنن ابی داود ، بيروت ،دار الكتاب العربي ،(بی تا)ج4ص174
[6] . ابن حنبل الشيباني ، أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشيباني، مسند الإمام أحمد بن حنبل،قاهرة،مؤسسة قرطبة ،(بی تا)ج ص17
[7] . قزوینی ،این ماجه محمد بن يزيد أبو عبدالله القزويني ، سنن ابن ماجه ، تحقيق محمد فواد عبدالباقی بيروت ،دار الفكر ،(بی تا)،ج2 ص1368حدیث 408
[8] . ابن أبي شيبة ،ابی بکرعبدالله بن محمد ابن ابی شیبه الکوفی ،المصنف ، تحقيق وتعليق : سعيد اللحام ،بیروت،دار الفکرللطباعه والنشر والتوزیع،1409 - 1989 م چاپ اول ،ج8 ص679
[9] . سيوطي ، جلال الدين عبد الرحمن بن أبي بكر السيوطي ،الحاوي للفتاوي في الفقه وعلوم التفسير والحديث والأصول والنحو والإعراب وسائر الفنون، تحقيق : عبد اللطيف حسن عبد الرحمن، بيروت ،دار الكتب العلمية ، 1421هـ - 2000م، چاپ اول ، ج2ص73
[10] مسلم القشيري النيسابوري، أبو الحسين مسلم بن الحجاج بن مسلم القشيري النيسابوري ،صحيح مسلم ـ بيروت دار الجيل بيروت + دار الأفاق ،(بی تا)الجديدة ج8 ص185
[11] ترمذي السلمي ، محمد بن عيسى أبو عيسى الترمذي السلمي ،الجامع الصحيح سنن الترمذي، تحقیق محمد شاکر ودیگران ،بيروت دار إحياء التراث العربي ،(بی تا)، ج4ص506 حدیث 2232
[12]. جوینی خراسانی ،علی بن محمد،فرائدالسمطین، بیروت، موسسه محمودی،1400ه ق، چاپ اول ،ج2ص314ح565لفظ
[13].: قندوزي،سليمان بن ابراهيم القندوزي الحنفي، ينابيع المودة لذوي القربى ، تحقیق: سيد علي جمال أشرف الحسيني ،قم ،دار الأسوة للطباعة والنشر 1416،،چاپ اول،ج3ص384