21. جاء رجل إلی علی بن الحسین علیهما السلام یشکو إلیه حاله، فقال علیه السلام:

مِسكینٌ ابنُ آدَمَ! لَهُ فی كُلِّ یَومٍ ثَلاثُ مَصائبَ لا یَعتَبِرُ بِواحِدَةٍ مِنهُنَّ، ولَوِ اعتَبَرَ لَهانَت عَلَیهِ المَصائبُ وأمرُ الدُّنیا:

فَأمّا المُصیبَةُ الاُولى: فالیَومُ الَّذی یَنقُصُ مِن عُمرِهِ، وإنْ نالَهُ نُقصانٌ فی مالِهِ اغتَمَّ بِهِ، والدِّرهَمُ یَخلُفُ عَنهُ وَالعُمرُ لا یَرُدُّهُ شیء.

والثانِیةُ: أنَّهُ یَستَوفی رِزقَهُ، فإن كانَ حَلالاً حُوسِبَ عَلَیهِ، وإن كانَ حَراما عُوقِبَ عَلَیهِ.

والثّالِثَةُ أعظَمُ مِن ذلِكَ.

قیلَ: وما هِیَ؟

قالَ: ما مِن یَومٍ یُمسی إلّا وقَد دَنا مِنَ الآخِرَةِ مَرحَلَةً، لا یَدری عَلَى الجَنَّةِ أم عَلَى النّارِ؟!

مردی خدمت امام سجاد علیه السلام آمد تا از حال خود خدمت حضرت شکایت و شکوه کند. آن حضرت به او فرمود:

بینوا آدمى! هر روز سه مصیبت به او مى رسد و حتى از یكى از آنها پند نمى گیرد كه اگر پند مى گرفت، سختیها و كار دنیا بر او آسان مى شد:

مصیبت نخست، روزى است كه از عمر او كم مى شود. در صورتى كه اگر از مال او چیزى كم گردد، اندوهگین مى شود حال آن كه درهم (مال) جایگزین دارد اما عمر از دست رفته جبران نمى شود.

مصیبت دوم این است كه روزیش را به طور كامل دریافت مى كند كه اگر از راه حلال باشد باید حساب پس دهد و اگر از راه حرام باشد كیفر مى بیند.

مصیبت سوم از اینها بزرگتر است.

عرض شد: آن چیست؟

فرمود: هیچ روزى را به شب نمى رساند مگر این كه یك منزل به آخرت نزدیك شده است، اما نمى داند به سوى بهشت یا به سوى آتش؟!

بحار الأنوار، ج 78، ص 160.

22. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

عَلَيْكُمْ بِأَدَاءِ الْأَمَانَةِ فو الذی بعث محمّدا بالحق نبیّاً، لو أَنَّ قَاتِلَ أبی الحسین بن علیّ علیهما السلام ائْتَمَني عَلَى السیف الذی قلته به لَأَدَّيْتُهُ إِلَيْهِ‏.

بر شما باد به پس دادن امانت، به آن خدایی که محمّد را به حق به پیامبری برانگیخت، همانا اگر کشنده ی پدرم حسین بن علی همان شمشیری که پدرم را با آن کشت، نزد من امانت گذارد، هر آینه به او برمی گردانم.

امالی صدوق، مجلس 43، ح 6.

23. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

مَن ماتَ عَلي مُوالاتِنا فِي غَيْبَةِ قائِمِنا اَعْطاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ اَجْرَ اَلْفَ شَهيدٍ مِنْ شُهَداءِ بَدْرٍ وَاُحُدٍ.

هر کس بر دوستي ما در دوران غيبت قائم ما بمیرد، خداوند پاداش هزار شهيد از شهيدان بدر و احد به او ارزاني مي‌دارد.

بحار، ج 82، ص 173.

24. قیل لعلیّ بن الحسین علیهما السلام ما الموت؟ قال علیه السلام:

لِلمؤمنِ كنَزعِ ثِيابٍ وَسِخَةٍ قَمِلَةٍ، وفَكِّ قُيودٍ وأغلالٍ ثَقيلَةٍ، والاستِبدالِ بأفخَرِ الثِّيابِ وأطيَبِها رَوائحَ، وأوطَئِ المَراكِبِ، وآنَسِ المَنازِلِ؛

وللكافِرِ كخَلعِ ثِيابٍ فاخِرَةٍ، والنَّقلِ عن مَنازِلَ أنيسَةٍ، والاستِبدالِ بأوسَخِ الثِّيابِ وأخشَنِها، وأوحَشِ المَنازِلِ وأعظَمِ العَذابِ.

به امام سجّاد عليه السلام عرض شد: مرگ چيست؟

فرمود: (مرگ) براى مؤمن چون كندن جامه‌‏هايى چركينِ شپشى ‏از تن ‏است و از هم‏ گسستن‌ ‏كُند و زنجيرهاى گرانبار و جايگزين كردن فاخرترين و خوشبوترين جامه‌‏ها و راهوارترين مركب‏ها و امن‏ترين منزل‏ها. و براى كافر به منزله كندن جامه‏‌هايى فاخر از تن و منتقل شدن از منزل‏هايى امن و جايگزين كردن آنها به كثيف‏ترين و خشن‏ ترين جامه‏‌ها و وحشتناكترين منزل‏ها و بزرگترين عذاب است.

بحار الانوار، ج 6، ص 155.

25. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

الْقَبْرُ أَوَّلُ مَنْزِلٍ مِنْ مَنَازِلِ الآخِرَةِ، فَإِنْ نَجَا مِنْهُ فَمَا بَعْدَهُ أَيْسَرُ مِنْهُ ، وَإِنْ لَمْ يَنْجُ مِنْهُ فَمَا بَعْدَهُ شرٌّ مِنْهُ.

قبر، اولین منزل از منازل عالم آخرت است؛ پس اگر انسان از آن نجات یافت، بعد از آن آسان تر است و اگر از آنجا نجات نیافت بعد از قبر، وضعش بدتر است.

بحار، ج 82، ص 173.

26. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

أمّا حَقُّ أبیکَ فأن تَعلَمَ أنّهُ أصلُکَ و أنّهُ لَولاهُ لَم تَکُن، فَمهما رَأیتَ فی نَفسِکَ مِمّا یُعجِبُکَ فاعلَمْ أنّ أباکَ أصلُ النِّعمَةِ علَیکَ فیهِ، فَاحمَدِ اللّهَ و اشکُرْهُ على قَدرِ ذلکَ، و لا قُوَّة إلاّ باللّه.

و اما حقّ پدرت این است که بدانى اصل و ریشه تو اوست؛ زیرا اگر او نبود تو هم نبودى، پس هر خصلت خوشایندى که در خود دیدى بدان که ریشه آن نعمت در وجود تو، پدرت مى‌باشد. بنابراین، خدا را بستاى و براى آن نعمت از پدرت سپاسگزار باش، و نیرویى جز نیروى خدا نیست.

بحارالأنوار، جلد۱، صفحه ۶.

27. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

فَحَقّ أُمّكَ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنّهَا حَمَلَتْكَ حَيْثُ لَا يَحْمِلُ أَحَدٌ أَحَداً وَ أَطْعَمَتْكَ مِنْ ثَمَرَةِ قَلْبِهَا مَا لَا يُطْعِمُ أَحَدٌ أَحَداً وَ أَنّهَا وَقَتْكَ بِسَمْعِهَا وَ بَصَرِهَا وَ يَدِهَا وَ رِجْلِهَا وَ شَعْرِهَا وَ بَشَرِهَا وَ جَمِيعِ جَوَارِحِهَا مُسْتَبْشِرَةً بِذَلِكَ فَرِحَةً مُوَابِلَةً مُحْتَمِلَةً لِمَا فِيهِ مَكْرُوهُهَا وَ أَلَمُهَا وَ ثِقْلُهَا وَ غَمّهَا حَتّى دَفَعَتْهَا عَنْكَ يَدُ الْقُدْرَةِ وَ أَخْرَجَتْكَ إِلَى الْأَرْضِ فَرَضِيَتْ أَنْ تَشْبَعَ وَ تَجُوعَ هِيَ وَ تَكْسُوَكَ وَ تَعْرَى وَ تُرْوِيَكَ وَ تَظْمَأَ وَ تُظِلّكَ وَ تَضْحَى وَ تُنَعّمَكَ بِبُؤْسِهَا وَ تُلَذّذَكَ بِالنّوْمِ بِأَرَقِهَا وَ كَانَ بَطْنُهَا لَكَ وِعَاءً وَ حَجْرُهَا لَكَ حِوَاءً وَ ثَدْيُهَا لَكَ سِقَاءً وَ نَفْسُهَا لَكَ وِقَاءً تُبَاشِرُ حَرّ الدّنْيَا وَ بَرْدَهَا لَكَ وَ دُونَكَ فَتَشْكُرُهَا عَلَى قَدْرِ ذَلِكَ وَ لَا تَقْدِرُ عَلَيْهِ إِلّا بِعَوْنِ اللّهِ وَ تَوْفِيقِهِ.

حق مادرت اين است كه بدانى او تو را چنان برداشته كه كسى ديگرى را بدان گونه برنگيرد و از ميوه دل خود تو را چنان خورانده كه هيچ كس ديگرى را بدان سان نخوراند و به راستى تو را به گوش و چشم و دست و پاى و پوست و تمام اندامهايش (به تمام وجود خود) نگهدارى كرده و بدين نگهدارى به خوشرويى و دلشادى مواظبت در پيوسته و هر ناگوارى و درد و گرانى و نگرانى (دوران باردارى را) تحمل كرده چنانكه دست تطاول (آفات) را از تو دور ساخته و تو را بر زمين نهاده و خرسند بوده است كه تو سير باشى و او خود گرسنه ماند و تو جامه پوشى و او برهنه باشد و تو را سيراب كند و خود تشنه ماند و تو را در سايه دارد و خود زير آفتاب باشد و با بيچارگى خود تو را نعمت بخشد و با بيخوابى خود تو را لذت خواب چشاند و شكمش ظرف هستى تو بوده و دامنش پرورشگاهت و پستانش چشمه نوشت و جانش نگهدارت، سرد و گرم دنيا را براى تو و به خاطر تو چشيده است پس به قدرشناسى از اين همه او را سپاس گزار، و اين قدردانى را نتوانى جز به يارى و توفيق خداوند.

مکارم الاخلاق، ج 2، ص 342.

28. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

وَ أَمّا حَقّ وَلَدِكَ فَتَعْلَمُ أَنّهُ مِنْكَ وَ مُضَافٌ إِلَيْكَ فِي عَاجِلِ الدّنْيَا بِخَيْرِهِ وَ شَرّهِ وَ أَنّكَ مَسْئُولٌ عَمّا وُلّيتَهُ مِنْ حُسْنِ الْأَدَبِ وَ الدّلَالَةِ عَلَى رَبّهِ وَ الْمَعُونَةِ لَهُ عَلَى طَاعَتِهِ فِيكَ وَ فِي نَفْسِهِ فَمُثَابٌ عَلَى ذَلِكَ وَ مُعَاقَبٌ فَاعْمَلْ فِي أَمْرِهِ عَمَلَ الْمُتَزَيّنِ بِحُسْنِ أَثَرِهِ عَلَيْهِ فِي عَاجِلِ الدّنْيَا الْمُعَذّرِ إِلَى رَبّهِ فِيمَا بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ بِحُسْنِ الْقِيَامِ عَلَيْهِ وَ الْأَخْذِ لَهُ مِنْهُ وَ لا قُوّةَ إِلّا بِاللّهِ.

و اما حق فرزندت (اين است كه) بدانى او از توست و در اين جهان به نيك و بد خويش وابسته به توست و تو با پرورش خوب و رهنمايى او به راه پروردگارش و كمك به او در فرمانبردارى وى (هم) درباره خودت و (هم) در حق او مسؤول هستى و بر (اساس) اين مسؤوليت پاداش برى و كيفر بينى، پس در كار فرزند، چنان كسى عمل كن كه كارش را در اين دنيا به حسن اثر بيارايد و تو به سبب حسن رابطه فيمابين و سرپرستى خوبى كه از او كرده‏اى و نتيجه‏اى الهى كه از او گرفته‏اى نزد پروردگارت معذور باشى. و لا قوة الا بالله (و نيرويى جز به خداوند نيست.)

29. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

رأیت الخیر کله قد اجتمع فی قطع الطمع عما فی أیدی الناس و من لم یرج الناس فی شی ء و رد امره الی الله عزوجل فی جمیع اموره، استجاب الله عزوجل له فی کل شی ء.

تمام خیر و نیکی را دیدم که در بریدن طمع از آن چه دست مردم است می باشد، و هر که هیچ امیدی به مردم نداشته باشد و امورش را در هر کاری به خدای عزوجل واگذارد، خدای عزوجل در تمام چیزها او را اجابت کند.

30. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

من قنع بما قسم الله له فهو من أغنی الناس.

هر کسی که قانع باشد به آنچه که خدا تقسیم می کند برای او، پس او از ثروتمندترین مردم است.