1. قال السجّاد علیه السلام:

«لو یعلم الناس ما فی طلب العلم لطلبوه و لو بسفک المهج و خوض اللجج، ان الله - تبارک وتعالی - أوحی إلی دانیال أنّ أمقت عبیدی الیّ الجاهل المستخف بحق اهل العلم، التارک للاقتداء بهم و ان احب عبیدی الی التقی الطالب للثواب الجزیل، اللازم للعلماء التابع للحلماء، القابل عن الحکماء».

 

امام سجاد علیه السلام می فرمایند:

اگر مردم بدانند که در طلب علم چه فایده ها؟ هر آئینه به دنبال طلب علم روند اگرچه با ریختن خون دل و فرو رفتن در گردابها باشد .

خداوند تبارک و تعالی به حضرت دانیال وحی نمود که: منفورترین بندگانم نزد من، نادانی است که حق علما را سبک شمارد و پیروی ایشان نکند و محوبترین بندگانم پرهیزکاریست که طالب ثواب بزرگ و ملازم علما و پیرو خویشتن داران باشد و نصایح حکما را پذیرا باشد .

کافی، ج 1، ص 35، ح 5.

 

2. جاء رجل إلی علیّ بن الحسین علیهما السلام فسأله عن مسائل فأجاب ثم عاد لیسأل عن مثلها، فقال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

«مَكتُوبٌ فِي الْإِنْجِيلِ لَا تَطْلُبُوا عِلْمَ مَا لَا تَعْلَمُونَ وَ لَمّا تَعْمَلُوا بِمَا عَلِمْتُمْ فَإِنّ الْعِلْمَ إِذَا لَمْ يُعْمَلْ بِهِ لَمْ يَزْدَدْ صَاحِبُهُ إِلّا كُفْراً وَ لَمْ يَزْدَدْ مِنَ اللّهِ إِّلا بُعْدا.ً 

 

مردی خدمت امام چهارم علیه السلام آمد و از حضرت مسائلی پرسید و جواب فرمودند، سپس بازگشت تا همچنان سؤال کند، حضرت فرمود:

در انجیل نوشته شده است که تا وقتی به آنچه می دانید عمل نمی کنید، از آنچه نمی دانید نپرسید. همانا علمی که به آن عمل نشود، جز بر کفر صاحبش و دوری او از خدا نیفزاید.

 

3. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

لَوْ مَاتَ مَنْ بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لَمَا اسْتَوْحَشْتُ بَعْدَ أَنْ یَکُونَ الْقُرْآنُ مَعِی وَ کَانَ (ع) إِذَا قَرَأَ مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ یُکَرِّرُهَا حَتَّى کَادَ أَنْ یَمُوت.‏

 

حضرت على بن حسین (ع) فرمود: اگر همه مردم از مشرق تا مغرب بمیرند تا زمانی که قرآن با من باشد، از تنهائى نمی ترسم، و آن حضرت (ع) شیوه‏اش این بود که هر گاه مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ را می خواند آن قدر آن را تکرار می کرد که نزدیک بود بمیرد.

 

کافی، ج 2، ص 602.

 

4. قال السجاد علیه السلام لابنه الباقر علیه السلام:

«يا بني انظر خمسة فلا تصاحبهم و لا تحادثهم و لا ترافقهم في طريق.

فقلت: يا ابه من هم؟

قال: اياک و مصاحبة الکذاب فانه بمنزلة السراب يقرب لک البعيد و يباعد لک القريب

و اياک و مصاحبة الفاسق فانه بايعک باکلة او اقل من ذلک

و اياک و مصاحبة البخيل فانه يخذلک في ماله احوج ما تکون اليه

و اياک و مصاحبة الاحمق فانه يريد ان ينفعک فيضرک

و اياک و مصاحبة القاطع لرحمه فاني وجدته ملعونا في کتاب الله عز و جل في ثلاثة مواضع.

 

امام سجاد عليه السلام به فرزند گرامي شان، امام باقر عليه السلام فرمودند:

پنج کس را در نظر داشته باش و با آن ها همراه و هم صحبت و رفيق راه مشو.

من گفتم: پدر جان آنها چه کسانند؟

فرمود:

بپرهيز از همراهي و رفاقت با دروغگو؛ زيرا او به منزله سرابي است که دور را به تو نزديک و نزديک را از تو دور سازد؛

و بپرهيز از رفاقت با فاسق؛ زيرا او تو را بفروشد به لقمه اي از خوراکي يا کمتر از آن؛

و بپرهيز از رفاقت با بخيل؛ زيرا او تو را محروم مي کند از مالش در وقتي که تو نهايت احتياج را به او داري؛

و بپرهيز از رفاقت با احمق؛ زيرا او مي خواهد به تو سود رساند (ولي به واسطه حماقتش) به تو زيان مي رساند؛

و بپرهيز از رفاقت با کسي که قطع پيوند خويشاوندي کرده است زيرا من يافتم او را که در سه جاي قرآن از رحمت خداوند به دور شمرده شده است.»

کافي، جلد 2، صفحه 376.

 

5. عن طاووس الیمان قال: سمعت علی بن الحسین علیهما السلام یقول: عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ.

قلت: و ما هنّ یابن رسول الله؟

قال: الْوَرَعُ‌ فِي‌ الْخَلْوَةِ وَ الصَّدَقَةُ فِي الْقِلَّةِ وَ الصَّبْرُ عِنْدَ الْمُصِيبَةِ وَ الْحِلْمُ عِنْدَ الْغَضَبِ وَ الصِّدْقُ عِنْدَ الْخَوْفِ.

 

طاووس یمانی گوید: شنیدم که علیّ بن الحسین علیهما السلام می فرمود: نشانه های مؤمن پنج چیز است.

عرض کردم یابن رسول الله، آن پنج نشانه کدام است؟

فرمود:

يکي ورع از محارم الهي در خلوت

و دوم صدقه در تنگ دستي (کسي که مالش زياد است صدقه دادن خيلي برايش هنر محسوب نمي‏شود)

و سومين نشانه اين است که مؤمن در وقتي که مصيبت به او مي‏رسد، صابر است (صبر بر مصيبت)

و چهارمين نشانه حلم و بردباري و خويشتن داردي و کظم غيظ در هنگام عصبانيت و غضب

و پنجمين آن صدق عند الخوف مي‏باشد يعني در شرايط سخت صدق و راستگويي را ترک نمي‏کند با اينکه ممکن است خسارتي براي او داشته باشد.

خصال، باب 5، ح 4.

 

6. عن أبی حمزة الثمالی قال: سمعت علیّ بن الحسین علیهما السلام یقول:

ما من خطوة أحب إلی الله من خطوتین: خطوة یسد بها المومن صفا فی الله، و خطوة الی ذی رحم قاطع.

و ما مِنْ جُرْعَةٍ أحَبُّ إلی اللّهِ مِنْ جُرْعَتَیْنِ: جُرْعَةُ غَیْظٍ رَدَّها مُؤْمِنٌ بِحِلْمٍ، أوْ جُرْعَةُ ‏مُصیبَةٍ رَدَّها مُؤْمِنٌ بِصَبْرٍ.

ما من قطرة احب الی الله عز و جل من قطرتین: قطرة دم فی سبیل الله، و قطرة دمعة فی سواد اللیل لا یرید بها عبد الا الله عزوجل.

 

زین العابدین(ع) فرمودند:

هیچ قدمی نزد خدا محبوب تر نیست از دو قدم؛

یک آن قدم و گامی که انسان بردارد برای خدا که صف نماز جماعت را پر کند،

و دوّم قدمی که بردارد برای صله رحمی که قاطع رحم بوده است.

 

نزد خداوند متعال حالتی محبوب‌تر از یکی از این دو حالت نیست:

حالت غضب و غیظی که مؤمن با بردباری و حلم از آن بگذرد

و دیگری حالت بلا و مصیبتی که مؤمن آن را ‏با شکیبائی و صبر بگذراند.‏

 

‏دو قطره نزد خداوند محبوبترین قطرات است:

قطره خونی که در راه خدا ریخته شود

و قطره اشکی که در سیاهی شب بر گونه غلتد وبنده به آن جز خدای عز و جل را قصد نکند.

خصال، باب 2، ح 60.

 

7. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

الصَّبرُ مِن الايمانِ بمنزلة الرَّأس مِن الجَسَد و لا ايمانَ لِمَن لا صَبرَ له.

 

نسبت صبر به ايمان همچون نسبت سر است به تن، و هركه صبر ندارد ايمان ندارد.

اصول كافي، ج2، ص89، كتاب ايمان و كفر، باب «صبر»، حديث 4.

 

8. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

إن لسان ابن آدم یشرف علی جمیع جوارحه کل صباح فیقول: کیف اصبحتم؟

فیقولون: بخیر ان ترکتنا، و یقولون الله الله فینا و یناشدونه و یقولون: انما نثاب و نعاقب بک.

 

در هر بامداد زبان آدمیزاد بر تمام اعضایش مشرف می شود و می گوید: چگونه صبح کردید؟

گویند: اگر تو ما را رها کنی خوبیم و می گویند: خدا را خدا را نسبت به ما به یادآور و سوگندش دهند و گویند: ما به سبب تو ثواب و عقاب می شویم.

 

9. قال علیّ بن الحسین علیهما السلام:

إنّ الدّنیا قد ارتحلت مدبرة و إنّ الآخرة قد ارتحلت مقبلة ، و لکلّ واحدة منهما بنون ، فکونوا من أبناء الآخرة و لا تکونوا من أبناء الدّنیا. ألا و کونوا من الزّاهدین فی الدّنیا الرّاغبین فی الآخرة.

 

دنیا پشت کرده و می رود، آخرت هم کوچ کرده و می آید، هم دنیا هم آخرت فرزندانی (علاقمندانی) دارند، شما از فرزندان آخرت باشید نه از فرزندان دنیا. و از زاهدین در دنیا و راغبین و مشتاقان آخرت باشید.

کافی، ج2، ص 131، ح 15.

 

10. عن أبي مالك قال: قلت لعلي بن الحسن عليهما السلام: أخبرني بجميع شرايع الدين.

قال: قول الحق، و الحكم بالعدل، و الوفاء بالعهد.

 

ابی مالک گوید: به امام زین العابدین علیه السلام عرض کردم: همه ی دستورات دین را به من بفرمایید.

فرمود: سخن حق گفتن، و به عدالت حکم و داوری نمودن و به عهد و پیمان وفا کردن.

بحار، ج 75، ص 92.