آيا ابن عباس از قول خود باز گشت؟

سؤال:

عده اي ادعا مي کنند که ابن عباس به سبب بر خورد شديد اميرمؤمنان با وي، از اين نظر برگشته و فتوا به حرمت متعه داد. آيا اين نظر صحيح است؟

 پاسخ:

در بحث اسماء دختر ابو بکر روايتي ذکر شد که در آن به تواتر در مورد بحث ابن زبير با ابن عباس در مورد فتوا به حليت متعه سخن گفته شده است.

اين روايت مربوط به زمان حکومت ابن زبير بود و حکومت وي سالها بعد از زمان شهادت اميرمؤمنان علي عليه السلام بوده است.

 اين قرينه به ما نشان مي دهد که روايت مربوط به نهي اميرمؤمنان ابن عباس را از فتواي به متعه جعلي بوده و براي نسبت دادن حرمت متعه به اميرمؤمنان و ابن عباس صورت گرفته است. و گرنه معني ندارد که اميرمؤمنان به ابن عباس بگويند رسول خدا از متعه نهي کرده اند ولي وي تا آخر عمر، بر همان نظر سابقش باقي بماند. البته بايد گفت که اين روايت جعلي اهل سنت، احتمال عالم نبودن ابن عباس را به نسخ متعه نيز باطل مي کند.

سمير (احتمالا همان سمرة بن جندب است):

 الاصابه ذيل عنوان سمير والد سليمان

ابن عمر:

 از وي در مورد متعه سؤال شد: گفت ما در زمان رسول خدا زنا نمي کرديم (متعه زنا نيست؛ زيرا اگر زنا باشد يعني ما در زمان رسول خدا زنا مي کرديم البته لازم به ذکر است که از وي روايات مخالف نيز نقل شده است)

 مسند أحمد بن حنبل ج2/ص95، ح 5694 چاپ موسسة قرطبه

تابعين و يا علماي اهل سنت که متعه کرده و يا آن را جايز دانسته اند:

اما در مورد تابعين و علماي اهل سنت:

مالك بن انس:

كلام در مورد وي مفصلا گذشت.

 احمد بن حنبل:

 كلام در مورد وي مفصلا گذشت.

سعيد بن جبير:

المحلى ج9 ص 520 چاپ دار الآفاق بيروت

مصنف عبد الرزاق ج7 ص 496 ش 14020 باب المتعة چاپ المکتب الإسلامي بيروت

 الدر المنثور ج2 ص484 چاپ دار الفکر بيروت

 عبدالملك بن عبدالعزيز بن جريج:

كلام در مورد وي مفصلا گذشت.

عطاء بن ابي رباح:

 المحلى ج9 ص 520 چاپ دار الآفاق بيروت

 المغني ج7 ص136 چاپ دار الفکر بيروت باب "ولا يجوز نکاح المتعة"

طاووس يماني:

 المحلى ج9 ص 520 چاپ دار الآفاق بيروت

 المغني ج7 ص136 چاپ دار الفکر بيروت باب "ولا يجوز نکاح المتعة"

مجاهد بن جبر:

تفسير الطبري ج5 ص12 چاپ دار الفکر بيروت

تفسير ابن كثير ج1 ص475 چاپ دار الفکر بيروت

سدّي:

تفسير الطبري ج5 ص12 چاپ دار الفکر بيروت

تفسير ابن كثير ج1 ص475 چاپ دار الفکر بيروت

حَكَم بن عتيبه:

تفسير الطبري ج5 ص13 چاپ دار الفکر بيروت

ابن ابي مليكه:

الحاوي الكبير ج 11 ص 449

زفر بن اوس بن حدثان مدني:

البحر الرائق ابن نجيم ج 3 ص 115 چاپ دار المعرفة بيروت

طلحة بن مصرّف اليامي:

الكشف و البيان، ج 3 ص 286

فقهاي اهل مكه:

المحلى ج9 ص 520 چاپ دار الآفاق بيروت

سير أعلام النبلاء ج7 ص131

تفسير قرطبي ج 5 ص 133چاپ دار الشعب قاهره

تح الباري، ج 9، ص 173 چاپ دار المعرفة بيروت

فقهاي اهل يمن:

تفسير قرطبي ج 5 ص 133چاپ دار الشعب قاهره

تح الباري، ج 9، ص 173 چاپ دار المعرفة بيروت

گروهي از اهل بيت و تابعين:

تفسير البحر المحيط ج3 ص226 چاپ دار الکتب العلمية بيروت