«عده اي نزد رسول خدا آمده و از ظلم مأمور گرفتن زكات، شكايت كردند. حضرت فرمود: آنها را راضي كنيد ـ و به نقلي سه بار آن را فرمود ـ و در روايتي ديگر: آنان گفتند يا رسول اللّه ! اگر چه به ما ظلم كنند؟ فرمود: آنها را راضي كنيد. و در روايتي ديگر گفتند: اينان به ما تعدي مي كنند. آيا مي توانيم به همان مقدار، مال خود را كتمان كنيم؟ فرمود: نه».

«پيامبر فرمود: به زودي افرادي (براي جمع آوري زكات) نزد شما مي آيند كه دشمني دارند. چون آمدند به آن ها خوش آمد گفته و مانع آن ها نشويد تا هر چه خواستند بگيرند. پس اگر عدالت كردند براي خودشان خوب است و اگر ظلم كردند عليه خودشان است و آنان را راضي كنيد كه تمام زكات به رضايت آن ها است و بايد برايتان دعا كنند.»(1)

اين روايات صريح است به اين كه رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله وسلم ظلم را تأييد كرده و حتي به مظلوم مي گويد كه نه تنها در مقابل ظالم مقاومت نكرده و حق خويش را نگيرد بلكه ظالم را در ظلمش كمك كند، و به يقين هيچ مسلماني نمي تواند آن را بپذيرد. لذا بعض از شارحين در توجيه خُنكي كه كرده اند گفته اند كه اين روايات تأييد ظلم نيست؛ بلكه چون پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم مي دانست كه صاحبان اموال، در اداي آن كوتاهي مي كنند، اين جمله را فرمودند. و الا مأموران حضرت ظلم نمي كردند.

در جواب بايد گفت: اولاً ـ كوتاهي كردن صاحبان اموال كه از اصحاب بودند، با قول شما كه مي گوييد همه اصحاب عادلند قابل جمع نيست. پس قبول كنيد كه عده اي از اصحاب براي مال دنيا از دادن حق الهي كوتاهي مي كردند.

ثانيا ـ چنين نيست كه مأموران رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم همه عادل بوده و به كسي ظلم نمي كردند. نمونه ظلم آن ها جريان خالد بن وليد است كه مشهور است و ما در مبحث «اصحاب در صحاح» به آن خواهيم پرداخت.

ثالثا ـ مگر اين دستور ـ يعني صبر بر ظلم مأمورـ مخصوص زمان آن حضرت بوده است كه بگوييم مأموران پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم ظلم نمي كردند؟ آيا عاملان صدقات خلفاي بني اميه و بني عباس هم عادل بوده اند؟

رابعا ـ روايتي كه مي گويد: به زودي مأموريني مي آيند كه دشمني دارند... تا آخر حديث، آيا اين يك پيشگويي از آينده نيست؟ آيا صبر بر ظلم آن ها و خوش آمد گويي به دشمن صحيح است؟

خامسا ـ چرا نگوييم عاملان صدقه به خاطر حب مال، زيادتر نمي گيرند تا سهمي كه براي او در نظر گرفته شده بيشتر شود؟ چرا اين حب مال را به صاحب مال نسبت بدهيم؟

سادسا ـ مگر نه اين است كه هر گاه نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم از ظلم كسي شكايت مي كردند آن حضرت بدان رسيدگي مي فرمودند؟ چه شده كه وقتي به ظلم مأموران گرفتن زكات، كه نتيجه آن زراندوزي حاكمان ظالم مي باشد مي رسد، دستور صبر صادر مي شود؟

ما نمي گوييم كه همه مأموران پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم ظلم مي كردند و از روايات نيز چنين بر نمي آيد. بلكه حرف ما اين است كه از مأمورين، كساني بودند كه تعدي مي كردند و لذا آنان به رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم شكايت مي نمودند.

به هر حال ما نمي توانيم چنين نسبت ناروايي را به ساحت قدس رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم بپذيريم زيرا او را با تقوي ترين و عادل ترين انسانها مي دانيم ؛ و قطعا برادران ما از اهل سنت نيز نمي توانند آن را بپذيرند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ الف: صحيح مسلم، ج 2، ص 686، كتاب الزكاة، باب ارضاء السعاة.

ب: سنن ابن ماجه، ج 1، ص 576، كتاب الزكاة، باب ما يأخذ المصدق من الابل.

ج: سنن ابي داود، ج 2، ص 6-105، كتاب الزكاة، باب رضا المصدق.

د: سنن نسائي، ج 5، ص 31، كتاب الزكاة باب اذا جاوز في الصدقة.