علم عمر: 11 – جهل او به سوره هاى نماز عید
يكى از نمازهائى كه در اسلام بدان سفارش شده و فقهاى اماميه (ايّدهم اللّه) عموما مى فرمايند كه در زمان حضور امام معصوم واجب است، نماز عيد است، يعنى عيد فطر و عيد قربان.
رسول خدا صلى الله عليه و آله هرگاه در مدينه بودند اين دو نماز را به جماعت مى خواندند و اصحاب كيفيت آن را از حضرتش آموختند. از جمله ياد گرفتند كه در هر ركعت آن چه سوره اى خوانده شود.
ما شيعيان و پيروان اهل بيت عليهم السلام از آن بزرگواران ياد گرفتيم كه خواندن چه سوره اى در هر ركعت مستحب است ولى اهل سنت كه اهل بيت را به كنارى زدند چيز ديگرى مى گويند.
ما در ابتداى بحث از «خلفا در صحاح» در پيشگفتار آن نوشتيم كه حذيفه مى گويد: كار ما به جائى رسيد كه نماز را هم در خفا مى خوانديم. با آن جو خفقان، چگونه مى توان انتظار داشت كه اصحاب بدانند رسول خدا صلى الله عليه و آله در نماز عيد چه سوره هايى مى خواند، در حالى كه مى گويند: «على عليه السلام در جمل نمازى خواند كه ما را به ياد نماز رسول خدا صلى الله عليه و آله انداخت كه يا آن را فراموش كرده بوديم و يا تركش نموديم»(1).
حال سرى به صحاح سته مى زنيم تا ببينيم آيا عمر مى دانست كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در نماز عيد چه سوره هائى مى خواند؟
«عن أبي واقد الليثى(2) قال: سألنى عمر بن الخطاب عما قرأ به رسول اللّه صلى الله عليه و سلم في يوم العيد؟ فقلت: باقتربت الساعة وق والقرآن المجيد»(3).
از روايت ابن ماجه برمى آيد كه عمر هنگامى كه مى خواست به نماز عيد برود اين سؤال را از او پرسيد و نسائى صريحا به همين صورت نوشته است.
از غير ابو واقد روايت كرده اند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در نماز عيد «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الاْعْلى» و «هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ الْغاشِيَةِ» مى خواند. (ابن ماجه و ترمذى و نسائى از نعمان بن بشير و ابن ماجه از ابن عباس)(4).
سؤال مهمى كه مطرح مى باشد اينكه چرا عمر از او شاهد نخواست؟!
توجه داشته باشيد كه ما روايات فوق را متعارض نمى دانيم چه آنكه ممكن است روزى كه ابو واقد حاضر بود دو سوره مذكور را خوانده باشد. بهر حال از اين روايت برمى آيد كه مسأله علم عمر جز حديثى ساختگى چيز ديگرى نيست.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(1) سنن ابن ماجه، ج 1 ص 296، كتاب اقامة الصلاة والسنة فيها، باب 28، ح 917.
(2) ابو واقد را از كسانى مى دانند كه زود اسلام آورد. در جنگ بدر شركت داشت. مسلم از او فقط يك حديث از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده و احمد در مسند خويش 6 حديث.
از مجموع رواياتى كه از اصحاب نقل شده چنين بر مى آيد كه آنان ـآنگونه كه اهل سنت ادعا مى كنندـ چنين نبود كه پاى صحبت رسول خدا صلى الله عليه و آله نشسته و بخواهند چيز ياد بگيرند تا چه رسد بگوئيم كه آنها مجتهد بوده باشند!
(3) الف - صحيح مسلم، ج 2 ص 607، كتاب صلاة العيدين، باب 3، ح 14 و 15.
ب - سنن ابن ماجه، ج 1 ص 408، كتاب اقامة الصلاة والسنة فيها، باب 157، ح 1282.
ج - سنن ترمذى، ج 2 ص 415، ابواب الصلاة، (ابواب الجمعة باب 33) ح 534.
د - سنن أبي داود، ج 1 ص 300، كتاب الصلاة، باب ما يقرأ في الاضحى والفطر، ح 1154.
ه ـ سنن نسائى، ج 3 ص 181، كتاب صلاة العيدين، باب 12، ح 1563.
(4) حديث شماره 1281 و 1283 از ابن ماجه، و حديث 533 از ترمذي، و حديث شماره 1564 از نسائى.
افزودن دیدگاه جدید