4 - تغيير حد شارب الخمر

يكى از مواردى كه اهل سنت -از جمله صاحبان صحاح- براى توجيه بدعت عمر دست و پا مى كنند، مسأله تغيير حد شارب الخمر است. از يكطرف روايت مى كنند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله براى شارب الخمر حدى معين نفرمود و از طرف ديگر روايت مى كنند كه سنت در حد شارب الخمر 40 تازيانه بوده است و چون در زمان عمر به خاطر فراوانى ميوه ها از جمله انگور، شرابخوارى زياد شد عمر تصميم گرفت كه آن را زياد كند و لذا با اطرافيانش مشورت كرد و تصميم بر آن شد كه آن رابه 80 ضربه شلاق برسانند.

ما از تعارض بين رواياتى كه مى گويد رسول خدا صلى الله عليه و آله حدى معين نفرمود و دسته ديگر كه مى گويد حد آن را 40 ضربه شلاق معين فرمود، مى گذريم و به روايت حد خوردن وليد فاسق مى پردازيم. مسلم و ابن ماجه و ابو داود در بعض رواياتشان نوشته اند:

آنگاه كه أمير المؤمنين عليه السلام دستور به تازيانه زدن وليد را صادر مى فرمايد، چون 40 تازيانه زده شد، مى فرمايد رسول خدا صلى الله عليه و آله 40 ضربه زد و ابوبكر هم 40 ضربه و عمر 80 ضربه و همه آنها سنت است!(1) اگر مراد از سنت، سنت رسول خدا صلى الله عليه و آله است - چنانچه در پاورقى ابن ماجه آمده و حق نيز همين است- كه آن حضرت مطابق روايات صحاح يا حدى معين نفرمود و يا حد آن را 40 ضربه شلاق قرار داد نه 80 ضربه و اگر مراد از سنت اعم از سنت آن حضرت و سنت عمر است كه در آن صورت هر امرى كه خلاف سنت رسول خدا صلى الله عليه و آله باشد بدعت است نه سنت؛ و بدعت -چنانچه مى آيد- هر چه باشد گمراهى است.

(1) الف - صحيح بخارى، ج 8، ص 196 و 197، كتاب الحدود، باب ما جاء في ضرب شارب الخمر، و چند باب بعد.

ب - صحيح مسلم، ج 3، ص 32 - 1330، كتاب الحدود، باب 8، ح 39 - 35.

ج - سنن ابن ماجه، ج 2، ص 858، كتاب الحدود، باب حد السكران، ح 2571.

د - سنن ترمذي، ج 4، ص 38، كتاب الحدود، باب ما جاء في حد السكران، ح 1443.

ه - سنن أبي داود، ج 4، ص 4 - 163، كتاب الحدود، باب الحد في الخمر، ح 81 - 4479.

در اينجا به روايت شماره 35 از صحيح مسلم توجه مى كنيم: «.. إنّ النبى صلى الله عليه و سلم أتى برجل قد شرب الخمر فجلده بجريدتين نحو اربعين. قال: و فعله ابوبكر. فلما كان عمر استشار الناس فقال عبد الرحمن (بن عوف) اخف الحدود ثمانين. فأمر به عمر».

آرى سنت عمر -بر خلاف سنت رسول خدا صلى الله عليه و آله - 80 ضربه شلاق به عنوان حد شرابخوار معين گرديد و اين سنت بعد از او نيز ثابت ماند و سنت پيامبر صلى الله عليه و آله از ميان رفت، و از ميان فقهاى اربعه اهل سنت فقط شافعى است كه آن را 40 ضربه مى داند و مى گويد كه آنچه از رسول خدا ثابت است، 40 ضربه است(1).

اين مطالب بر مبناى روايات اهل سنت مطرح شده است نه بنا بر عقيده شيعه و اصولا كليه نقدهاى ما مطابق آن چيزى است كه اهل سنت مى گويند و بدان اعتقاد دارند. خواه اين اشكالات مطابق عقيده شيعيان باشد يا خير.