و شيخ طوسى در مصباح المتهجّدين از عبد اللّه بن سنان روايت كرد گفت:

داخل شدم بر سرور خود ابى عبد اللّه جعفر بن محمد عليهما السّلام روز عاشورا، او را ديدم گرفته و اندوهگين سرشك از ديدگان چون لؤلؤ مى باريد. گفتم: يا بن رسول اللّه گريه از چيست خداى ديدهء تو را نگرياند؟

فرمود: چون است كه غافلى و نمى دانى امروز حسين عليه السّلام به شهادت رسيد.

گفتم: يا سيّدى در روزهء آن چه فرمايى؟

گفت: روزه دار بى نيّت شبانه و افطار كن بى آنكه شادى نمايى و آن را تمام روزه مدار و افطار تو يك ساعت پس از نماز عصر باشد (يعنى فضيلت عصر) و به يك شربت آب افطار كن كه در چنين وقت جنگ پايان يافت و سى تن كشته بر خاك افتاده بودند كه مصرع ايشان بر رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم سخت دشوار بود و اگر بدان روزگار بود، بايد او را تسليت داد، و بگريست چندان كه محاسن مباركش از اشك ديده تر شد.

مترجم گويد:

در احاديث ما فضيلت و استحباب روزهء عاشورا و هم نهى از آن وارد شده است. و شيخ طوسى -رحمه اللّه- فرمود: هر كس براى حزن و اندوه روزه دارد نيكو كرده است و هر كس براى تبرّك و اعتقاد به سعادت آن روز روزه دارد، گناهكار است و خطا كرده است.

سيّد بن طاوس (ره) در اقبال گفته است:

عصر روز عاشورا حرم حضرت حسين عليه السّلام و دختران وى همه اسير دشمن گشتند و به اندوه و گريه شام كردند. روزى بر آنها گذشت كه قلم ياراى بيان حالت ايشان را ندارد و شب را بسر بردند نه مردى داشتند نه مددكارى، تنها و بى كس، دشمنان از ايشان بيزارى مى نمودند و آزار و توهين مى كردند براى تقرّب به عمر سعد بى دين يتيم كنندهء آل محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و مجروح كنندهء جگر آنان و خوش آيند ابن زياد زنديق و يزيد ملعون.