1 - نماز، محبوب حسين (علیه السلام)

نمازگزار بايد اسرار نماز را دوست باشد، دوست نماز باشد، نه نماز خوان باشد.

سيدالشهداء عليه السلام به ابالفضل عليه السلام فرمود:

«به اين قوم بگو امشب را كه شب عاشورا است به من مهلت بدهند براى اينكه خداى سبحان مى داند إنّى أحب الصلوة له؛(مقتل الحسين، مقرم، ص 256) كه من نماز را براى رضاى خدا دوست دارم، نماز محبوب من است، من نماز را دوست دارم و مى خواهم از دوستم وداع كنم».

از امام سجاد عليه السلام بيان شده: «إذا صليت صلوة مودّع»(شيخ صدوق، ص 44) وقتى نماز مى خوانيد مثل آن كسى باشيد كه مى خواهد نماز را وداع كند؛ زيرا ممكن است اجل نگذارد به نماز بعدى برسيد.

با توجه به اين نكته كه ائمه علیهم السلام الگوهاى پايدار و مبين مى باشند، توصيه هاى اينان در هميشه تاريخ اسلام چراغى فرا راه مسلمين خواهد بود تا در لحظات كاميابى و ناكامى شدت و صحت، سرّاء و ضرّاء، هماره خداوند را به ياد داشته و ختم تمامى امور را منوط به رأى و مصلحت پروردگار ببينند و خداى متعال را حاضر و ناظر بر كليه اعمال بدانند. با عنايت به اين مسأله در مى يابيم كه چگونه است كه عابدترين عابدان عصر سلطه اموى، حضرت امام حسين عليه السلام وقتى نماز مى خواند با آن همه مقامات معنوى، چنان در پيشگاه ذات اقدس الهى حاضر مى گردد كه گويى اين آخرين نماز اوست.

2 - قرآن در شب عاشورا

حضرتش با قرآن آنچنان ريشه دار بود كه شب عاشورا با وجود آن غوغاء ضمن خطبه كه به ياران ايراد فرمود از قرآن مجيد ياد نمود، پس از ثناء و حمد بر خداوند چنين گفت:

اللّهم إنى أحمدك على أن أكرمتنا بالنبوة و جعلت لنا أسماعا و أبصارا و أفئدة و علمتنا القرآن و فقهتنا فى الدين فاجعلنا من الشاكرين.

حمد و سپاس خدايى را كه ما را به نبوت پيامبر گرامى داشت و ما را خليفه عالم در دين نمود و قرآن را به ما تعليم داد، پس خدايا! ما را از شاكران قرار ده (مستدرك الوسائل، ج 7، ص 564)

3 - تمام شب در عبادت

در حديثى از امام سجاد عليه السلام آمده است: پدرم حسين عليه السلام نزد ياران خويش رفت و به ايشان دستور داد خيمه ها را نزديك هم بزنند و طناب هاى آنها را در هم داخل كنند و آنها را چنان نصب نمايند كه خود ميان آنها قرار گيرند تا با دشمنان از يك طرف رو به رو شوند و خيمه ها در پشت سر و سمت راست و چپ ايشان قرار داشته باشند كه از سه سمت ايشان را احاطه كرده باشد، جز آن سمت كه دشمن به نزد ايشان آيد، سپس خود آن حضرت به جاى خود بازگشت و همه شب را به نماز و دعا و استغفار آن شب را به پايان بردند و پس از مختصر استراحتى كه حضرت كرد، نماز صبح را با اصحاب خويش به جماعت به جا آورد و بعد به تدارك و آماده سازى سپاه پرداخت.( زندگانى امام حسين عليه السلام، رسولى محلاتى، 398)

4 - تا صبح در حال عبادت

«ضحاك بن عبدالله» مى گويد:

شب عاشورا امام حسين عليه السلام و يارانش تا صبح در حال نماز و استغفار و دعا و زارى بودند.( نفس المهموم، ص 104)

5 - تلاوت قرآن حسينى

آن حضرت شبانگاهان و بامدادان تلاوت قرآن مى كرد، با اين وصف چنان شور و شوقى براى همنشينى با قرآن در سر داشت كه شب عاشورا، رويارویى با دشمن تجاوزكار را به دلايلى به تأخير افكند؛ كه نخستين آنها تلاوت قرآن بود و در پرتو تلاوت قرآن و نيايش شبانگاهى او و اردوگاه توحيدش بود كه سى نفر از اردوگاه دشمن را به هدايت و نجات را از گمراهى باز يافتند و با ترك صفوف دشمن به صف رهروان راه نور پيوستند و تا شهادت در راه خدا، جانفشانى كردند.(بحارالانوار، ج 44، ص 394، در مصدر 32 نفر ذكر شده است)

روز عاشورا، آن حضرت در شرايط خاصى به تلاوت قرآن پرداخت كه يك مورد آن، لحظات رويارويى فرزندش با دشمن بود و تلاوت قرآنش نه تنها تا آخرين لحظات ادامه يافت؛ بلكه به هنگامى كه سر مقدسش بر فراز نيزه بود نيز سوره كهف را تلاوت مى كرد.( بحارالانوار، ج 45، ص 121، و 188)

(ويژگيهاى امام حسين عليه السلام، ص 137)

6 - دعاى شب عاشورا

يكى از دلايل به تأخير افكندن پيكار با دشمن، يافتن فرصت ديگرى براى راز و نياز و مناجات و نيايش با خدا در شب عاشورا بود. به همين جهت پس از پاسى از شب به دعا مشغول شد و تا صبحگاه در حال نيايش بود و دعاى شبانگاهى اش به اين دعاى صبحگاهى پيوند خورد كه فرمود:

اللّهم أنت ثقتى فى كل كرب و رجائى فى كل شدة و أنت لى فى كل أمر نزل بى و عدة، كم من كرب يضعف عنه الفؤاد و تقل فيه الحلية و يخذل فيه الصديق و يشمت فيه العدو، أنزلته بك و شكوته إليك رغبة منى إليك عمّن سوال ففرجته...( بحارالانوار، ج 45، ص 4؛ تاريخ طبرى، ج 5، ص 423)

بار پروردگار! تو در تمام غم و اندوه پناهگاه و در هر رخداد سخت و ناگوار مايه اميد و در هر حادثه اى پناه و سلاح من هستى. چه بسيار غم هايى كه دل ها در برابر آن ناتوان و راه چاره در برطرف ساختن آن، مسدود مى گردد. دوستان و دشمنان، زبان به سرزنش و شماتت مى گشايند، كه من همه را به بارگاه تو آوردم و به تو شكايت كرده و از ديگران قطع اميد نمودم و تنها تو بودى كه به داد من رسيدى و اين غم هاى كمر شكن را بر طرف ساختى و مرا از امواج سهمگين بلا، رهانيدى (ويژگيهاى امام حسين عليه السلام، ص 138 و 139)

7 - اذان گفتن امام در صبح عاشورا

صبح عاشورا حضرت امام حسين عليه السلام خود اذان و اقامه گفته و نماز صبح را با اصحابشان خواندند.

قابل توجه است كه امام حسين در صبح روز عاشورا آخرين روز عمرش اقتدا به پدر بزرگوار خود كرده و همانگونه كه اميرالمؤمنين عليه السلام در صبح نوزدهم ماه مبارك رمضان خود اذان گفتند، امام حسين عليه السلام هم در صبح عاشورا با داشتن مؤذن مخصوص، خودشان اذان گفتند.

(اذان نغمه آسمانى، 88)