یکی از موارد تکریم پدر، این است که پسر ارشد بعد از فوت او نماز ها و روزه های قضای او را انجام دهد. این مسئله شرعی همیشه سوالات زیادی را در پی داشته است، به عنوان مثال می پرسند: اگر پدرم از روی بی تفاوتی نمازش را نخوانده بازهم باید قضای آنها را بجا بیاورم؟ پسر بزرگتر می تواند اجیر بگیرد و خودش نخواند؟ و ...سوال هایی از این قبیل که در این مطلب، مسائل آنها را متذکر می شویم.  

مسئله: اگر پدر نماز و روزه خود را بجا نياورده باشد، چنانچه از روى نافرمانى ترك نكرده و مى‏توانسته قضا كند بر پسر بزرگتر واجب است كه بعد از مرگش بجا آورد يا براى او اجير بگيرد بلكه اگر از روى نافرمانى هم ترك كرده باشد واجب است به همين طور عمل كند و نيز روزه‏اى را كه در سفر نگرفته اگرچه نمى‏توانسته قضا كند، واجب است كه پسر بزرگتر قضا نمايد يا براى او اجير بگيرد.

نکته: در رساله  حضرات آیات خوئی، زنجانی، تبریزی وسیستانی فقط حکم نماز قضای آنها گفته شده است و در مورد قضای روزه چیزی گفته نشده است.

نکته: بعضی علما مانند حضرات آیات اراکی، مکارم و نوری همدانی حکم به وجوب  و حضرات آیات فاضل لنکرانی، گلپایگانی و صافی نیز احتیاط واجب داده اند که قضای نماز و روزه های مادر، توسط پسر بزرگتر انجام شود.

نکته: حضرات آیات مکارم شیرازی و نوری همدانی: اگر پدر و مادر از روی طغیان و تمرد نماز و روزه را بجا نیاورده اند بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست.« مکارم: بنابر احتیاط مستحب بجا بیاورد».

مسئله: اگر پسر بزرگتر شك دارد كه پدر نماز و روزه قضا داشته يا نه چيزى بر او واجب نيست.

مسئله: اگر پسر بزرگتر بداند كه پدر« اراکی، گلپایگانی، صافی و نوری: و مادرش» نماز قضا داشته و شك كند كه بجا آورده يا نه، بنابر احتياط واجب بايد قضا نمايد.

مسئله: اگر معلوم نباشد كه پسر بزرگتر كدام است، قضاى نماز و روزه پدر بر هيچ كدام از پسرها واجب نيست ولى احتياط مستحب آن است كه نماز و روزه اورا بين خودشان قسمت كنند يا براى انجام آن قرعه بزنند.

مسئله: اگر ميت وصيت كرده باشد كه براى نماز و روزه او اجير بگيرند، بعداز آنكه اجير نماز و روزه او را به طور صحيح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چيزى واجب نيست.

مسئله: اگر ميت وصيت كرده باشد كه براى نماز و روزه او اجير بگيرند، بعداز آنكه اجير نماز و روزه او را به طور صحيح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چيزى واجب نيست.

مسئله: اگر پسر بزرگتر بخواهد نماز پدر را بخواند بايد به تكليف خود عمل كند مثلا قضاى نماز صبح و مغرب و عشا را بايد بلند بخواند.

مسئله: كسى كه خودش نماز و روزه قضا دارد اگر نماز و روزه پدر« اراکی، گلپایگانی، صافی، مکارم و نوری: و مادر» هم براو واجب شود هر كدام را اول بجا آورد صحيح است.

مسئله: اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر«گلپایگانی، صافی، مکارم و نوری: یا مادر» نابالغ يا ديوانه باشد، وقتى كه بالغ شد يا عاقل گرديد بايد نماز و روزه پدر را«گلپایگانی، صافی و مکارم: و مادر» قضا نمايد، و چنانچه پيش از بالغ شدن يا عاقل شدن بميرد، بر پسر دوم چيزى واجب نيست.« حضرات آیات زنجانی و گلپایگانی: برپسر دوم بنابر احتیاط واجب، قضا« زنجانی: نماز» واجب است»«صافی: به احتیاط مستحب بر پسر دوم است و مراعات این احتیاط ترک نشود».

مسئله: اگر پسر بزرگتر پيش از آنكه نماز و روزه پدر« حضرات آیات نوری و گلپایگانی: یا مادر» را قضا كند بميرد بر پسر دوم چيزى واجب نيست.

حضرت ایت الله صافی: به احتیاط مستحب بر پسر دوم است و مراعات این احتیاط ترک نشود.

« حضرات آیات سیستانی، تبریزی و خوئی در رساله هایشان فقط حکم نماز را آورده اند»

نکته: بعضی ازمراجع معظم می فرمایند در صورتی که پسر بزرگتر فرصت قضا نداشته است به سبب زمان اندکی که بین مرگ او و مرگ پدر بوده است پسر دوم باید قضا کند.

پی نوشت:

برگرفته از رساله سیزده مرجع مسئله 1390 تا1398

به نقل از سایت رهروان ولایت