هر انسانی از فطرت الهی بهره برده که با آن بد و خوب را تشخیص می دهد و می فهمد که باید از بدی ها پرهیز کند:
«وَ نَفْسٍ وَ مَا سَوَّئهَا* فَأَلهْمَهَا فجُورَهَا وَ تَقْوَئهَا* قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّئهَا* وَ قَدْ خَابَ مَن دَسَّئهَا[سوره شمس آيات ۷ الي۱۰] و قسم به جان آدمى و آن كس كه آن را (آفریده و) منظّم ساخته، سپس فجور و تقوا (شرّ و خیرش) را به او الهام كرده است، كه هر كس نفس خود را پاك و تزكیه كرده، رستگار شده و آن كس كه نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته، نومید و محروم گشته است!»
پس در جایی که شخص متوجه بدی عمل هست، هیچ توجیهی برای ارتکاب زشتی وجود ندارد.
البته برای این اشخاص نیز، غالبا عوامل دیگری به فطرت الهی آنها کمک می کند مثلا در زندگی این اشخاص ممکن است مقاطعی به وجود بیاید که در آن مقطع حق برایشان روشن شود و در صورت پشت نکردن به حق در آن مقطع، از ظلمت خارج شده و به نور می رسد و آن هنگام، همه چیز برایش روشن خواهد بود:
«یَهْدی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ یَهْدیهِمْ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ [مائده/۱۶] خداوند به بركت آن، كسانى را كه از خشنودى او پیروى كنند، به راه‏هاى سلامت، هدایت مى‌‏كند و به فرمان خود، از تاریكیها به سوى روشنایى مى‌‏برد و آنها را به سوى راه راست، رهبرى مى‌‏نماید.»

و اگر هم فرض کنیم که شخصی به هیچ عنوان قادر به تشخیص خوبی و بدی نبوده، تکلیف او به گونه دیگری توسط خدای تعالی روشن می شود.
 مثلا دیوانگان و مجانین که بهره عقلی اندکی دارند و شاید نتوانند متوجه حق و باطل شوند، خدای تعالی آزمایش و امتحان دیگری برای، در عالم دیگر تدارک می بیند:
امام باقر علیه السّلام فرمود: چون روز رستاخیز آید خداوند بر هفت گروه حجّت آورد:
۱- كودكان كه پیش از بلوغ از دنیا رفته‌‏اند.
۲- كسانى كه در زمان فترت یعنى میان دو رسول بوده و از دنیا رفته‌‏اند.
۳- پیران سالخورده كه پیغمبر را درك كرده ولى عقل خود را از دست داده بوده‏‌اند.
۴- بی‌خردان یا عقب افتادگان روانى.
۵- دیوانگان كه داراى عقل نبوده‌‏اند.
۶- كران كه حسّ شنوائى نداشته‌‏اند.
۷- گنگ‏ها و لال‏هاى مادر زاد، هر كدام از این طوائف با خداوند عزّ و جلّ احتجاج نماید، فرمود: آنگاه خداوند عزّ و جلّ فرستاده‌‏اى بسوى آنان گسیل دارد و آتشى براى امتحان ایشان برافروزد پس بآنان فرمان دهد و گوید: پروردگار شما امر فرموده كه خود را در این آتش افكنید، پس هر كس در آتش جست آن آتش بر وى سرد و سلامت شود، و هر كس نافرمانى نمود بسوى آتش دوزخ رهسپارش كنند.[من لا یحضره الفقیه، ج‏۳، ص: ۴۹۲]