فاطمه در خانه علی علیه السلام
فاطمه در خانه علی علیه السلام از خانه پدر به خانه شوهر منتقل شد. اما خیال نکنید که به خانه بیگانه ای رفته باشد. زیرا اگر چه از مرکز نبوت بیرون رفت ولی در خانه ولایت ساکن گشت. در منزل سپهسالار اسلام، رئیس ستاد ارتش اسلام، وزیر جنگ و مشاور مخصوص شخص اول اسلام وارد شد.
در این پایگاه تازه وظائف سنگین تری بر دوش آن بانوی نمونه افتاد و رسما دارای مسئولیت شد. در این جا باید به زنان اسلام عملا درس شوهرداری و خانه داری و بچه داری بدهد. باید درس فداکاری و صداقت و محبت به آنان بیاموزد. تا زنان جهان در آینه وجودش حقیقت و نورانیت اسلام را بنگرند.
خانه داری
یگانه ای که دو عضو اساسی آن یعنی زن و شوهر هر دو از گناه و انحراف معصوم و به فضائل و کمالات انسانیت آراسته بودند خانه علی و فاطمه بود. علی علیه السلام نمونه یک مرد کامل اسلامی و زهرا سلام الله علیها نمونه یک بانوی کامل اسلام بود.
علی بن ابی طالب از کودکی در دامن رسول خدا صلی الله علیه و آله و تحت تربیت مستقیم آن حضرت قرار داشت، بهترین و عالی ترین اخلاق و فضائل و کمالات اسلامی را دارا بود.
زهرا نیز در دامن پدر بزرگوارش تربیت یافت و به اخلاق اسلامی کاملا آشنا بود. گوش آن ها از همان آغاز کودکی با قرآن مانوس بود. شب و روز و گاه و بی گاه صوت آیات قرآن را از زبان مبارک پیغمبر گرامی استماع می نمودند، از وحی و اخبار غیبی مطلع می شدند، حقائق و معارف اسلام را از منبع اصلی دریافت می نمودند و نمونه عملی آن را در آینه وجود رسول اکرم تماشا می کردند. بنابراین باید عالی ترین نمونه زندگی خانوادگی را در این خانه یافت.
خانه علی و فاطمه سلام الله علیها حقاً کانون صفا و صمیمیت بود. زن و شوهر با کمال صداقت در اداره آن همکاری و معاونت داشتند و از آن جناب خواهش کردند که کارهای خانه را در میان شان تقسیم کند.
رسول خدا فرمود: کارهای داخل خانه را فاطمه سلام الله علیها انجام دهد و کارهای خارج بر عهده علی علیه السلام باشد. فاطمه می گوید: خدا می داند که من چقدر از این مطلب خوشحال شدم که کارهای خارج خانه به عهده من نیفتاد.
فاطمه سلام الله علیها تربیت شده وحی بود، می دانست که خانه یکی از سنگرهای بزرگ اسلام است و زن اگر این سنگر بزرگ را از دست بدهد برای خرید و فروش از خانه خارج گردد نمی تواند وظیفه خانه داری و تربیت فرزند را به خوبی انجام دهد. به همین جهت وقتی دید که کارها ی دشوار خارجی بر دوش علی علیه السلام قرار گرفت بسیار خوشحال شد.
دختر یگانه شخص اول اسلام از کارکردن عار نداشت و از زیربار کارهای دشوار خانه خالی نمی کرد. به حدی در خانه زحمت می کشید که خود علی علیه السلام درباره اش رقت می نمود و خدماتش را می ستود.
روزی به یکی از اصحاب فرمود: می خواهی از وضع خودم و فاطمه برای تو تعریف کنم؟ آن قدر در خانه ام آب آورد که آثار مشک بر بدنش دیده می شد. آن قدر آسیاب می کرد که دست هایش تاول زد. آن قدر نظافت و تمیز کردن و روفتن خانه و پختن نان و غذا زحمت می کشید که لباس هایش کثیف می شد. بدین جهت کار بر او سخت شد.
گفتم: خوب است خدمت پیغمبر برسی و جریان را برایش بیان کنی شاید خادمی برایت تهیه کند تا در امور خانه داری به تو کمک کند.
فاطمه سلام الله علیها خدمت رسول خدا رسید. دید با گروهی از اصحاب صحبت می کند. خجالت کشید حاجتش را اظهار کند بدون عرض حاجت به خانه برگشت. پیغمبر صلی الله علیه و آله احساس کرد که فاطمه حاجتی داشته. لذا، بامداد روز بعد به منزل ما تشریف آورد سلام کرد، پاسخ دادیم. داخل خانه شد و نزد ما نشست.
فرمود: فاطمه جان دیشب، به چه منظور به منزل ما آمدی؟ فاطمه سلام الله علیها خجالت کشید حاجتش را بگوید.
من عرض کردم: یا رسول الله فاطمه آن قدر آب آورده که بند مشک در سینه اش اثر گذاشته، آن قدر آسیا گردانیده که دست هایش آبله کرده، آن قدر در نظافت خانه کوشیده که لباس هایش گرد آلوده و کثیف شده، آن قدر غذا پخته که لباس هایش چرک شده. من گفتم خدمت شما برسد شاید خادم و کمک کاری به وی عطا کنی.
پیغمبر صلی الله علیه و آله فاطمه جان می خواهی عملی به شما تعلیم کنم که از خادم بهتر باشد؟ وقتی خواستی بخوابی سی و سه مرتبه بگو: سبحان الله، سی و سه مرتبه بگو: الحمدالله، و سی و چهار مرتبه بگو: الله اکبر. این ذکر را هر روز صبح بگویی خدا کارهای دنیا و آخرتت را اصلاح خواهد نمود. فاطمه در جواب پدر گفت: از خدا و رسول راضی شدم.
در حدیث دیگر چنین دارد: فاطمه سلام الله علیها احوالش را برای پدر تعریف کرد و تقاضای کنیز نمود.
رسول خدا گریه کرد و فرمود: فاطمه جان به خدا سوگند چهار صد نفر فقیر در مسجد سکونت دارند که نه غذا دارند و نه لباس. می ترسم اگر کنیز داشته باشی اجر و ثواب خدمت در خانه از تو فوت شود. می ترسم علی بن ابی طالب علیه السلام در قیامت از تو مطالبه حق کند. سپس تسبیح زهرا را به او یاد داد. امیرالمومنین فرمود: برای طلب دنیا نزد رسول خدا رفتی ثواب آخرت نصیبمان شد.
یک روز پیغمبر به خانه تشریف برد، دید علی و فاطمه مشغول آسیا کردن هستند، پرسید کدامتان خسته تر هستید؟ علی علیه السلام فرمود: فاطمه. رسول خدا جای فاطمه نشست و علی را در آسیا کردن کمک نمود.
جابر می گوید: پیغمبر صلی الله علیه وآله فاطمه را دید که لباس کم ارزشی پوشیده و با دستش آسیا می کند و بچه اش را در دامن نهاده شیر می دهد. از دیدن این منظره اشکش جاری شد و فرمود: دختر عزیزم سختی و مرارت دنیا را بچش تا به شیرینی نعمت های آخرت نائل گردی.
عرض کرد: یا رسول الله خدا را بر نعمت هایش سپاس می گویم.
پس از آیه نازل شد: خدا در قیامت آن قدر به تو عطا می کند که راضی شوی.
امام صادق علیه السلام فرمود: علی علیه السلام هیزم آب خانه را تهیه می کرد و خانه را می روفت. و فاطمه علیه السلام آسیا کرد و خمیر درست می کرد و نان می پخت.
یک روز بلال از وقت معمول دیرتر به نماز صبح حاضر شد. رسول خدا علت دیر آمدن را پرسید.
عرض کرد: وقتی به مسجد می آمدم از منزل فاطمه سلام الله علیها عبور کردم دیدم مشغول آسیا کردن است و بچه اش گریه می کند.
عرض کردم: ای دختر پیغمبر یکی از کارها از کارهایت را به من واگذار کن، تا شما را کمک کنم.
فرمود: بچه داری از من بهتر ساخته است اگر میل داری در آسیا گرداندن کمک کن. من آسیا کردن را بر عهده گرفتم. از این جهت دیرتر به مسجد آمدم.
پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: به فاطمه ترحم کردی خدا به تو ترحم کند.
شوهرداری
فاطمه زهرا سلام الله علیها در خانه یکی از افراد عادی اجتماع زندگی نمی کرد بلکه در خانه دومین شخص اسلام یعنی سپهسالار شجاع و نیروند اسلام و وزیر مشاور مخصوص نبی گرامی زندگی می کرد.
موقعیت حساس اسلام و شوهرش را به خوبی درک می کرد و می دانست که اگر شمشیر علی علیه السلام نباشد، اسلام چندان پیشرفتی ندارد. فاطمه علیه السلام در یکی از مواقع بسیار حساس و بحرانی اسلام در خانه علی زندگی می کرد. سپاه اسلام شوهرداری. موقعیت حساس اسلام و همیشه در حال آماده باش بود. در هر سال چندین جنگ واقع می شد و علی بن ابی طالب در تمام یا اکثر آن جنگ ها شرکت داشت.
زهرای عزیز از مسئولیت سنگین و حساس خودش خبر داشت و از حدود تاثیر و نفوذ زن در روحیه شوهر کاملاً‌ مطلع بود. می دانست که زن دارای چنان نفوذ و قدرتی است که به هر طرف خواست و شوهرش را می برد. می دانست که ترقی و عقب ماندگی و سعادت و بدبختی مرد تا حد زیادی، به روحیات و چگونگی رفتار زن بستگی دارد. خبر داشت که خانه به منزله سنگر و آسایشگاه مرد است و وقتی از میدان مبارزات زندگی و برخورد با حوادث و مشکلات دنیای خارج خسته شد به آن جا پناه می برد تا تجدید نیرو کند و خودش را برای کار و انجام وظیفه آماده نماید و ریاست این آسایشگاه مهم به عهده زن واگذار شده است.
به همین جهت اسلام شوهرداری را در ردیف جهاد قرار داده است.
موسی بن جعفر علیه السلام می فرماید: جهاد زن این است که خوب شوهرداری کند.
زهرا علیه السلام می دانست که سپهسالار نیرومند شجاع اسلام در صورتی در میدان نبرد پیروز می گردد که از جهت اوضاع داخلی خانه، فکرش آزاد و از تشویقات و مهربانی های همسرش دلگرم باشد.
از این رهگذر می توان گفت: هنگامی که سپهسالار فداکار اسلام یعنی علی بن ابی طالب علیه السلام با تنی خسته و کوفته، از میدان نبرد به خانه بازمی گشت از مهربانی ها و دل گرمی ها و نوازش های همسر عزیزش کاملاً‌ برخودار می شد. زخم های تنش را پانسمان می کرد. لباس های خون آلود جنگ را می شست و خبرهای جنگ را از او می شنید.
فاطمه زنی نبود که در گوشه منزل به ادامه زندگی داخلی مشغول باشد و از حوادث و اوضاع مربوط به اسلام بی تفاوت بگذرد، بلکه از گوشه هائی از تاریخ استفاده می شود که در جریان امور مربوط به اسلام بوده و بالاخص به حوادث جبهه و جنگ کاملاً‌ عنایت داشته است. نه تنها پدر و شوهرش را تشویق می نموده بلکه در مواقع لزوم در صحنه حضور داشته و کارهائی را انجام می داده است.
در تاریخ نوشته اند: ‌بعد از غزوه احد، وقتی فاطمه صورت خون آلود پدر را دید او را در بغل گرفت، گریه می کرد و خون ها را از چهره پدر پاک می کرد. امیرالمومنین علیه السلام آب آورد و فاطمه صورت پدر را می شست، ولی خون قطع نمی شد، سرانجام فاطمه حصیری را سوزاند و خاکسترش را روی زخم ریخت تا خون قطع شد.
و نوشته اند وقتی رسول خدا از جنگ احد برگشت شمشیرش را به فاطمه داد و فرمود:
خون هایش را بشوی. علی بن ابی طالب علیه السلام نیز شمشیرش را به فاطمه داد و فرمود: خون هایش را بشوی.
فاطمه سلام الله علیها، همیشه شوهرش را تحسین و تشویق می کرد و فداکاری ها و شجاعت هایش را می ستود و بدین وسیله دلش را گرم و برای جنگ آینده آماده اش می نمود. به وسیله نوازش های بی شائبه، تن خسته و جراحات بدنش را تسکین می داد.
علی می فرماید: وقتی به خانه می آمد و به زهرا نگاه می کردم تمام غم و غصه هایم برطرف می شد.
فاطمه سلام الله علیها هرگز بدون اجازه علی علیه السلام از خانه خارج نشد. هیچ گاه او را غضبناک نکرد. زیرا می دانست که اسلام می گوید:‌ هر زنی که شوهرش را غضبناک کند خدا نماز و روزه اش را قبول نمی کند تا این که شوهرش راضی شود.
فاطمه در خانه علی هرگز دروغ نگفت و خیانت نکرد و هیچ گاه از دستوراتش سرپیچی ننمود.
علی علیه السلام می فرماید: به خدا سوگند هرگز کاری نکردم که فاطمه غضبناک شود فاطمه هم هیچگاه مرا خشمناک ننمود.
علی علیه السلام در آخرین ساعات زندگی خویش به علی گفت:‌ پسر عمو! هرگز مرا درغگو و خائن نیافتی، از روزی که با من معاشرت کردی با دستورات تو مخالفت نکردم.
علی علیه السلام در پاسخ فرمود: ای دختر پیغمبر معاذ الله که تو در خانه من بدرفتاری نموده باشی. زیرا مراتب خداشناسی و نیکوکاری پرهیزکاری و بزرگی و خداترسی تو به حدی است که جای ایراد و خرده گیری نیست.
همسر عزیزم مفارقت و جدایی از تو برای من بسی ناگوار است ولی مرگ را چاره ای نیست. چون فکری حضرت علی علیه السلام از جهت اوضاع داخلی خانه کاملاً‌ آزاد بود و از تشویق های همسرش بهرمند می شد آن همه موفقیت و پیروزی برایش امکان پذیر بود.
اما مبادا خیال کنید که علی علیه السلام از آن مردان خودخواهی بوده که هزاران امید و انتظار از همسرش داشته باشد ولی برای خودش مسئولیتی قائل نباشد و خود را مالک الرقاب مطلق زن و او را همانند بنده زر خرید بلکه پست تر بداند. ابدا چنین نبود.
علی علیه السلام می دانست که در همان موقعی که او در میدان کارزار شمشیر می زده همسرش نیز در سنگر داخلی اسلام به جهاد مشغول بوده. در غیاب او تمام کارهای داخلی و خارجی خانه بر عهده زهرا علیهاالسلام بوده است.
غذا می پخته، لباس می شسته، بچه داری می کرده، در تربیت اطفال جدیت می نموده، در آن بحران قحطی و سختی زمان جنگ، برای تامین غذا و سایر حوائج زندگی تلاش می کرده، از جهت حوادث و اخبار جنگ ناراحتی ها دیده انتظار ها کشیده است.
و به طور خلاصه خانه ای را اداره می کرده که اراده آن از اداره یک کشور چندان آسان تر نیست. علی علیه السلام حس می کرد که سرباز فداکاری داخلی نیز محتاج به دلجویی و تشویق و نوازش است.
وقتی وارد خانه می شد از اخبار داخل خانه و از رنج و مشقت های زهرا علیهاالسلام جویا می شد. آن پیکر خسته را نوازش می داد و به وسیله دل داری و مهربانی های بی شائبه، قلب پژمرده او را تسکین می بخشید، در مورد سختی های زندگی و فقر و تهیدستی دلداریش می داد و برای ادامه کار و زندگی نیرویش می بخشید.
علی علیه السلام می دانست به همان قد که مرد به اظهار محبت و اخلاص و قدرانی زن نیازمند است، زن نیز بدان ها احتیاج دارد. آن دو همسر نمونه اسلام هر یک به وظائف خویش عمل می کردند و نمونه ای از اخلاص عالی اسلام بودند.
مگر نه اینست که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در شب زفاف به علی علیه السلام فرمود: همسر تو بهترین زنان جهان است. و به فاطمه سلام الله علیها فرمود: ‌شوهر تو بهترین مردان عالم است؟
مگر پیغمبر صلی الله علیه و آله نفرمود:‌ اگر علی نبود برای فاطمه همسر لایقی وجود نداشت.
مگر نه اینست که حضرت علی علیه السلام در بامداد شب زفاف به پیامبر عرض کرد: فاطمه بهترین عون و یاور من است در اطاعت پروردگار جهان؟
فاطمه علیهاالسلام از پدرش روایت کرده که فرموده:‌ بهترین مردان شما افرادی هستند که نسبت به همسرانشان بیشتر احسان و مهربانی کنند.
بچه داری
یکی از وظایف سنگین و مهم حضرت زهرا سلام الله علیها موضوع بچه داری و تربیت اولاد بود. فاطمه پنج فرزند پیدا کرد: حسن، حسین، زینب، ام کلثوم و محسن، پنجمین فرزند آن حضرت که محسن نام داشت سقط شد. دو پسر و دو دختر از آن حضرت باقی ماند. فرزندان آن حضرت از اشخاص عادی نبودند، بلکه چینن مقدر شده بود که نسل پیغمبر اکرم از فاطمه سلام الله علیها به وجود آید.
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمود: خدا ذریه پیامبران را در صلب خودشان قرار داده ولی نسل مرا در صلب علی علیه السلام مقرر فرمود پس من پدر اولاد فاطمه هستم.
خدا مقدر کرده بود که پیشوایان دین و خلفای پیغمبر اکرم از نسل پاک زهرا بوجود آیند. لذا یکی از وظایف سنگین او بچه داری بود. کلمه بچه داری،‌ جمله کوتاهی بیش نیست ولی معنا بسیار مهم و دامنه داری دارد. شاید بعضی خیال کنند که بچه درای بیش از این نیست که پدر، لوازم زندگی فرزندانش را فراهم سازد. و مادر، تر و خشکشان کند و در تهیه غذا و شستن لباس هایشان کوشش کند. و هیچ مسئولیت دیگری در قبال وظیفه برزگتری مسؤول می داند.
تمام حرکات و سکنات و افعال و گفتار پدر و مادر در روح حساس و لطیف فرزند تاثیر می کند. هر فرزندی نماینده کیفیت سلوک و رفتار پدر و مادرش می باشد. پدر و مادر وظیفه دارند که با کمال دقت مراقب آینده کودکانشان باشند و مواظب باشند طفل بی گناه که نهادش بر خوبی آفریده شده فاسد و بدبخت نگردد.
حضرت زهرا سلام الله علیها که خود تربیت یافته دامن وحی بود از تربیت اسلامی بی اطلاع و غافل نبود. اطلاع داشت که از چگونگی شیر مادر و بوسه هایی که بر لب های معصوم کودکان شان می زند گرفته تا تمام حرکات و اعمال و گفتارش، در روحیه حساس آن ها اثر دارند.
می دانست باید امام تربیت کند و نمونه هایی را به جامعه تحویل دهد که آینه و معرف حقیقت و روح اسلام باشند و حقائق و معارف قرآن در وجودشان جلوه گر باشد و این موضوع کار سهل و آسانی نیست.
فاطمه سلام الله علیها می دانست باید مانند امام حسین علیه السلام تربیت کند که در موقع احتیاج اسلام، جان خود و عزیزانش را در راه دفاع از دین و مبارزه با بیداد گری فدا کند و به وسیله خون های عزیزانش درخت اسلام را سیراب گرداند.
می دانست باید دخترانی همانند زینب و ام کلثوم پرورش دهد که به وسیله ایراد خطبه ها و سخنرانی های شورانگیز، دستگاه ظلم و ستم بنی امیه را رسوا و مفتضح سازند، و جلو مقاصد شوم آنان را بگیرند.
فاطمه سلام الله علیها در دانشگاه خانه، به زینب درس فداکاری و شجاعت داد تا مرغوب دستگاه بیدادگر یزید نگردد و به وسیله سخنرانی های آتشین خویش، دوست و دشمن را بگریاند و مظلومیت برادرش و بیدادگری بنی امیه را فاش سازد.
می دانست باید فرزند بردباری همانند امام حسن علیه السلام تربیت کند که موقع حساس اسلام، دندان بر جگر بگذارد و برای حفظ منافع عالی اسلام و فراهم ساختن زمینه انقلاب اساسی، سکوت کند و به وسیله صلح با معاویه، به جهانیان بفهماند که اسلام تا بتواند صلح را بر جنگ ترجیح می دهد. و بدان وسیله عوام فریبی و ظاهرسازی و حقه بازی معاویه را آشکار سازد. نمونه های خارق العاده که از آن مکتب اعجازآمیز بیرون آمد را آشکاری سازد.
نمونه های خارق العاده که از آن مکتب اعجاز آمیز بیرون آمد به خوبی می تواند روح بر عظمت و نیروی فوق العاده حضرت زهرا سلام الله علیها را نشان دهد.
زهرا سلام الله علیها از آنان زنان کوتاه فکر و بی اطلاعی نبود که محیط خانه را کوچک شمارد و میل بلند پروازی را بیشتر کند. زهرا سلام الله علیها محیط خانه را بسیار بزرگ و حساس می دانست. آن را کارخانه بزرگ انسانی و دانشگاه مهم تمرینات نظامی و درس فداکاری می شمرد.
می دانست که تربیت شدگان این مدرسه، هر درسی را که در این جا بیاموزند در میدان بزرگ اجتماع به مرحله ظهور و بروز در خواهند آورد. و آن چرا در این جا تمرین کنند در آینده عمل خواهند کرد، حضرت زهرا سلام الله علیها از زن بودن احساس حقارت و کوچکی نمی کرد و مقام زن را بسی عالی و شامخ می دانست و این لیاقت را در خویش می دید که دستگاه آفرینش چنین مسئولیت سنگین و مهمی را بر دوشش نهاده و چنین پایگاه مهمی را بدو تفویض نموده است.
منبع:فاطمه بانوی نمونه اسلام