او فردی بیمار و نحیف نبود كه زود از دنیا برود، و سن زیادی هم نداشت كه بگوییم بر اثر پیری و سكته و مسائل زیستی مربوط به آن از دنیا رفته باشد. پس از وفات رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) شرایط و دشواری‌هایی برای او پدید آمد كه زمینه را برای شهادت پیشرس او فراهم ساختند. اهم آنها عبارتند از:

1 - شرایط روانی:

وضع و شرایطی كه از پس از رحلت پدر برای او فراهم آورده‌اند، او را متأثر و مكدّر ساخته بود. او پس از رحلت پدر مردم را دید كه وصایای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) را از یاد بردند، حق امام علی (علیه السلام) را كه حق اسلام بود، غصب كردند، توطئه‌ها و نفاق‌ها جان گرفتند و صدایی هم از مردم برنیامد.

با این روندی كه در پیش بود، حضرت فاطمه (سلام الله علیها) احساس كرد كه توطئه‌ها جان می‌گیرند و در فاصله‌ای اندك، زحمات رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) را بر باد می‌دهند. در این گذشت، بار مظلومیت شوهر هم بر این بار افزوده شده و فراق پدر هم كه برای او دردی جانكاه بود. (انها ما زالت بعد أبیها مصیبة الراس ناحلة الجسم، منهدة الركن، باكیة العین، محترقة القلب. . . . )

این نكته او را رنج می‌داد كه می‌دید نه برای كمك به مستمندان، بلكه تنها برای ورشكست كردن او و خاندانش و نیز برای پراكنده كردن مردم از دور و بر خاندانش فدك را از او گرفتند و حق او را پامال كردند و این همه كجروی و ناروائی برای حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بسیار ناگواربود. مخصوصاً كه دشمن بر در خانه‌اش آتش افروخت.

2 - صدمه بدنی:

و این مسأله‌ای است كه بسیاری از بزرگان اهل سنت می‌خواهند بر آن سرپوش نهند، در حالیكه واقعیت خلاف آن است.

صلاح الدین صفدی شافعی گوید:

إنّ عمر ضرب بطن فاطمة یوم البیعة حتی ألقت المحسن من بطنها؛ [1]

عمر ضربه‌ای بر شكم فاطمه (سلام الله علیها) وارد آورد در روز بیعت (روز سقیفه)، تا محسن از شكم او سقط كرد.

صاحب لسان المیزان به نقل از ابن حجر عسقلانی گوید: إنّ عمر رفس فاطمة حتی أسقطت بمحسن؛[2]

عمر بر فاطمه (سلام الله علیها) فشار و لطمه‌ای وارد آورد تا محسن او سقط شد.

روایات شیعه هم در این زمینه بسیارند؛ از جمله مجلسی بحث از ضربات قنفذ بر پیكر حضرت فاطمه (سلام الله علیها) دارد كه زمینه را برای رنجوری و بستری شدن او فراهم كرد. [3]

صاحب تلخیص الشافعی هم همین مسأله را دارد و از جنین 6 ماهه‌اش حرف می‌زند كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) او را محسن نامیده بود.[4]

و حتی صاحب بحار گوید: امام علی (علیه السلام) آمد و پارچه‌ای بر سر همسر زجر كشیداش انداخت و. . .

بیماری او شدید شد تا حدی كه دیگر نتوانست درست برخیزد و بنشیند. خاطر ناشاد او هم احتمال درمان را كمتر كرد و اوقاتش به سختی و با دشواری می‌گذشت، اغلب اوقات با رنجوری، گریه و پژمردگی.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی‌نوشت:

[1] . الوافی بالوفیات، ج 5، ص 347.

[2] . لسان المیزان، ج 1 ، ص 268.

[3] . بحار، ج 43 ، ص 170.

[4] . تلخیص الشافعی، ص 415.