مشقت زندگی:

با چنین وصفی كه گذشت و با آن همه كار و تلاش، طبیعی است كه زندگی بر او آسان نبود. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) روزی بر حضرت فاطمه (سلام الله علیها) وارد شد و دید كه با دست‌های خود آسیاب را می‌گرداند و در عین حال به كودك خردسالش سرگرم شیر دادن است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) از دیدن چنین وضع آب در دیده گردانید و فرمود دخترم: تلخی‌های زندگی دنیا را بچش برای وصول به حلاوت‌های آخرت. فاطمه (سلام الله علیها) گفت: خدای را بر این نعمت‌ها سپاسگزارم و بر كرامت‌های او عرض تشكر دارم. [1]

شدت كارش در خانه به حدی بود كه گاهی توان را از او می‌گرفت، بدنش رنجور می‌شد و به فرموده‌ی امام علی (علیه السلام) دستانش از شدت آسیاب كردن تاول زده و پینه بست. [2] در عین حال این كار یك روز و دو روز نبود و هم این برای حضرت فاطمه (سلام الله علیها) تنها كار نبود كه از كارهای دیگر فراغتی داشته باشد. مسأله‌ی نظافت خانه هم مسأله بود كه گاهی سر و روی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) راگردآلود می‌كرد و غبار بر او می‌نشست.

روزی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) از حضرت فاطمه (سلام الله علیها) احوال بپرسید كه چگونه‌ای؟ حضرت فاطمه (سلام الله علیها) ظاهراً از حالات زندگی و مشقت‌های آن، و سختی معیشت و شاید هم از گرسنگی خود و فرزندان و از خالی بودن خانه‌اش ازآذوقه سخن گفت.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: دخترم آیا به این راضی نیستی كه سیده‌ی زنان جهان باشی؟

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) پرسید: مگر مریم دختر عمران سیده‌ی زنان نیست؟

پیامبر فرمود: او سیده‌ی زنان عصر خود بود و تو سیده‌ی همه‌ی زنانی[3].

و بر این اساس ملاك خانمی و بانوئی وارونه گشت و در نظر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) زنان پرخور و پرآذوقه و متجمل و آنهایی كه در جلال و جبروت مادی زندگی می‌كنند، بانو و خانم به حساب نمی‌آیند. اگر ملاكی برای بانوئی و سیده بودن مطرح باشد، در تلاش و جهد هدفدار، در عین تحمل فقر و ناداری است. در عابده بودن و زاهده بودن و در راه خدا رنج‌ها را به خود خریدن است و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) این‌چنین بود.

كمك‌كاری‌ها:

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در تنگا و خستگی و دشواری زندگی بود، ولی چنان نبود كه شوهری خودخواه و تن‌پرور داشته باشد كه این همه كارها، تلاش‌ها را وظیفه‌ی خاص زن بداند و كمك‌كارش نباشد. نه - علی چنین مردی نبود. او در كار و تلاش مردانه‌اش كمتر از حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نبود. چه بسیار از كارهای خانه را او انجام می‌داد، حتی با حضرت فاطمه (سلام الله علیها) می‌نشست و گندم آسیاب می‌كرد و حتی در مواردی نان می‌پخت، رسیدگی به امور بیرون، ‌تهیه‌ی نان برای چنان خانواده‌ای با فرزندان متعدد، آن‌هم كار و اشتغالی مشروع، آب‌كشی برای مزرعه و درختان، كارمزدی برای آبیاری درختان، حضور در جبهه و صحنه‌ی رزم، دستگیری از بینوایان، بردن نان و آذوقه برای دردمندان، عبادت رسمی و حضور در عرصه‌های سیاسی، خود كاری بس وسیع و پردامنه بود.

او حتی برای سیر كردن فرزندان تن به كارمزدی می‌داد. در مزرعه‌ای كار می‌كرد و قرار بسته بود برای هر سطل آبی كه از چاه بیرون می‌كشد، یك دانه خرما بستاند و بر این اساس برای اهل خانه غذا تهیه می‌كرد، با این اتكا كه در مواردی بسیار دیگران را بر خود مقدم می‌داشت و از همین غذائی كه با مرارت به دست می‌آمد، به فقیران می‌داد.

در عین حال هر آنگاه كه از كار روزمره فارغ می‌شد و به خانه می‌آمد، با همان بدن خسته به كمك حضرت فاطمه (سلام الله علیها) می‌شتافت. گاهی خانه را تمیز می‌كرد، زمانی با حضرت فاطمه (سلام الله علیها) آسیاب را می‌گرداند، گاهی در نظافت خانه به او كمك می‌كرد. او در محیط خانه تلاش بسیار داشت، بدان‌خاطر كه به حال حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از شدت كار او رقت می‌كرد و دلش به درد می‌آمد.

روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) بر آنها وارد شد و دید امام علی (علیه السلام) و فاطمه (سلام الله علیها) سرگرم آسیاب كردن جو یا گندمند. خطاب به آنان كه كدام خسته‌ترید، برخیزید من بجای شما آسیاب كنم - امام علی (علیه السلام) عرض كرد فاطمه خسته‌تر است. پیامبر فرمود دخترم برخیز آنگاه خود بجایش نشست و با علی (علیه السلام) سرگرم آسیاب كردن شد. [4]

حاصل كانون‌داری:

حاصل كار و تلاش حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در محیط خانه و ثمره‌ی كارش عبادت و دارای ارزش بسیار است، زیرا:

- خدمت به مردی كه عزیز خداست و مرد رزم و جهاد است و خدای را بر او نظر عنایت بسیاری است.

- علی شدن امام علی (علیه السلام) در سایه‌ی همدلی با حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و فاطمه شدن حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در سایه‌ی انس با امام علی (علیه السلام) و هم‌مسكنی اوست و چه زیباست كار برای چنین افراد.

- خدمت به فرزندان و تربیت نسلی است كه انسان دوست، متعهد، مكتبی، و نمونه‌ی عالی تربیت اسلامند.

- خدمت به اسلام بود، زیرا كه در سایه‌ی آن موجبات خدمت به اسلام و مسلمین فراهم آمد و ضدیت‌ها با این سركوب شد و مردم توانستند راه خود را بیابند.

- و سرانجام حضرت فاطمه (سلام الله علیها) با مدیریت خود درس زندگی توأم با سعادت به زنان داد، تجاربی فراهم آورد كه بهره‌گیری از آن عامل رشد انسانیت انسان و مخصوصاً زنان جهان است و كدام عبادت است كه بدین میزان دارای ارزش و ثمره‌ی اجتماعی باشد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی‌نوشت:

[1] . منتهی الامال، ج1، ص 133.

[2] . همان منبع، ص 134.

[3] . حلیة الاولیاء ج 2، ص 42.

[4] . بحار، ج 43، ص 5.

منبع: دكتر علي قائمي، در مكتب فاطمه (سلام الله علیها)